Άρθρο της Μαρίνας Στέφου
Το BrainGain+ αποτελεί μια πρωτοβουλία απλή στη σύλληψή της αλλά με μεγάλη προστιθέμενη αξία στην εφαρμογή της.
Πηγάζει από την ουσιαστική ανάγκη νέων και δραστήριων Ελλήνων επαγγελματιών και επιστημόνων του εξωτερικού για συνεχή διασύνδεσή τους με τη χώρα, για τη δημιουργική αξιοποίηση εμπειριών, επαφών και όσων διεθνών βέλτιστων πρακτικών εκείνοι παρατηρούν, σε μια προσπάθεια αλλαγής της ελληνικής νοοτροπίας και καθημερινότητας προς το καλύτερο. Το BrainGain+ στοχεύει στην προσέλκυση νέων και ικανών ανθρώπων στην ελληνική επικράτεια, δημιουργώντας προσδοκίες αξιοπρεπούς διαβίωσης σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής.
Τα στοιχεία για τη «φυγή εγκεφάλων» (brain drain) είναι αποκαρδιωτικά για την Ελλάδα. Τα έχει παρουσιάσει εδώ και μήνες το BrainGain+ και τα συζητάμε όλοι, πολίτες και διαμορφωτές της πολιτικής, χωρίς όμως να λαμβάνονται ουσιαστικές και άμεσες πρωτοβουλίες. Παραμένουμε παθητικοί παρατηρητές, περιοριζόμενοι στο να παροτρύνουμε ο ένας τον άλλο να φύγουμε μακριά από τη μίζερη και χωρίς ορίζοντα ζωή της Ελλάδας. Έτσι, οι νέοι παραγωγικοί Έλληνες όλο και περισσότερο ονειρεύονται την αναζήτηση της ελπίδας εκεί όπου η καθημερινότητα μπορεί να αποτελεί και δημιουργία. Και, δυστυχώς, η ελληνική καθημερινότητα απομακρύνεται με αυξανόμενο ρυθμό από τις έννοιες της δημιουργίας και της καινοτομίας και επιβεβαιώνει το αρνητικό σενάριο: την απόδραση από την Ελλάδα.
Γιατί στο εξωτερικό
Τα εμπόδια που συναντάμε είναι πολλά και περίπλοκα. Αυτά τα εμπόδια μας ανάγκασαν να αναζητήσουμε την επαγγελματική μας τύχη αλλού. Και, ως εκ θαύματος, οι περισσότεροι από εμάς στο «εξωτερικό» βρίσκουμε καλές επαγγελματικές ευκαιρίες, τις οποίες μας δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιούμε.
Γιατί; Για τους εξής απλούς λόγους: Γιατί με σκληρή δουλειά αναγνωρίζονται οι κόποι των σπουδών και αναδεικνύονται οι επαγγελματικές μας ικανότητες. Γιατί στο «εξωτερικό», στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, οι δομές προσανατολίζονται στην προσέλκυση, ανάδειξη και επιβράβευση ικανών επαγγελματιών και, αν είναι δυνατόν, των καλύτερων μέσω της πρακτικής εφαρμογής του λεγόμενου «war for talent». Γιατί καλούμαστε να παράγουμε ο καθένας ανάλογα με την ειδικότητα και τα προσόντα του. Γιατί τα κίνητρα που παρέχονται σέβονται την ανθρώπινη προσωπικότητα, η οποία υπό κατάλληλες συνθήκες μπορεί να αναπτυχθεί και να προοδεύσει. Γιατί γνωρίζουμε ότι αυτό θα εκτιμηθεί σε προσωπικό, οικονομικό, κοινωνικό επίπεδο και ότι, ταυτόχρονα, θα εκπληρωθεί η ανθρώπινη διάστασή μας να είμαστε πετυχημένοι, παραγωγικοί και τελικά ευτυχισμένοι.
Όσοι συμμετέχουμε στην πρωτοβουλία BrainGain+ θαυμάζουμε απεριόριστα τους νέους Έλληνες επιστήμονες οι οποίοι παραμένουν στην Ελλάδα και με ιδιαιτέρως πενιχρά μέσα συνεχίζουν να εργάζονται και να επιβιώνουν σε μια δύσκολη πραγματικότητα. Δεν το βρίσκουμε όμως λογικό. Δεν θεωρούμε λογικό να είσαι ικανός, να έχεις διάθεση για σκληρή εργασία και απαιτητικά ωράρια, να έχεις προσόντα, περγαμηνές και σπουδές καλές και να υποαμείβεσαι ή να μην μπορείς να εξελιχθείς και να χτυπάς διαρκώς πάνω στον τοίχο της αναξιοκρατίας.
Ένα κράτος που δεν ενδιαφέρεται να ενσωματώσει καλές διεθνείς πρακτικές, να αλλάξει τις δομές, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, για την προσέλκυση ικανού ανθρώπινου δυναμικού και να ενισχύει τη νέα γενιά είναι καταδικασμένο. Το γνωρίζουμε όλοι και συναινούμε χρόνια σε αυτό, καθένας με το δικό του μικρό ή μεγάλο μερίδιο ευθύνης.
Προστιθέμενη αξία
Οι δράσεις του BrainGain+ έχουν να κάνουν με τη «φρεσκάδα» των νέων Ελλήνων. Τη φρεσκάδα και την πίστη στην αλλαγή. Το BrainGain+ δεν αντιδρά στην κινητικότητα των νέων επιστημόνων και επαγγελματιών ανά την Ευρώπη και τον κόσμο. Το αντίθετο. Αυτή θα είναι η προστιθέμενη αξία των Ελλήνων που θα αποφασίσουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Έχει διαφορετικές διαστάσεις η αναγκαστική οικονομική μετανάστευση από την κινητικότητα των επαγγελματιών σε μια ενιαία αγορά.
Θέλουμε η Ελλάδα να μπει στον χάρτη των επιλογών μας, να αποτελεί μία από τις χώρες τις οποίες ένας νέος Έλληνας επιστήμονας θα προτιμήσει για να εργαστεί και να ζήσει, όχι μόνο για το μεσογειακό κλίμα, το ταμπεραμέντο και το καλό φαγητό, αλλά και για τη δυνατότητα να διεκδικήσει μια αξιοπρεπή καθημερινότητα, να αμείβεται ανάλογα με τα προσόντα του και ανάλογα με τις αμοιβές για αντίστοιχη εργασία στα υπόλοιπα κράτη-μέλη, να απολαμβάνει κοινωνική μέριμνα και να μπορεί να εξελίσσεται, να καινοτομεί, να παράγει. Απλά πράγματα δηλαδή.
Σήμερα η πρωτοβουλία BrainGain+ εμπλουτίζεται με ένα παγκόσμιο δίκτυο τοπικών πυρήνων Ελλήνων οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε διάφορες πόλεις στην Ε.Ε. και διεθνώς. Τι θέλουμε να πετύχουμε με την ενεργοποίηση των πυρήνων αυτών; Θέλουμε να είμαστε σε συστηματικό και οργανωμένο διάλογο με την κοινότητα των expats και να συγκεντρώσουμε μεθοδικά όσα θετικά αποκομίζουμε από τη διαβίωση σε μια ξένη χώρα, είτε αυτά αφορούν την επαγγελματική αντιμετώπιση είτε πτυχές της κοινωνικής ζωής και της διευκόλυνσης της καθημερινότητας.
Έτσι, θα σκεφτούμε και θα προτείνουμε συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ξανά ελκυστική για έναν νέο επιστήμονα. Χωρίς αμφιβολία, η μετατροπή του brain drain σε brain gain αποτελεί την αναγκαία συνισταμένη για την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας, την οικονομική ανάπτυξη και την έξοδο από την κρίση.
Δράσεις, ιδέες και ευθύνη
Προς αυτή την κατεύθυνση, όλοι εμείς στο BrainGain+ χρησιμοποιούμε τις νέες τεχνολογίες και διοργανώνουμε δράσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό προωθώντας την εθνική συνεννόηση για τη δημιουργία και στελέχωση των τοπικών οργανώσεων (hubs) του BrainGain+ ανά πόλη του εξωτερικού όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο. Η προσέλευση των νέων Ελλήνων επιστημόνων είναι εντυπωσιακή και οι ιστορίες φυγής τους από την Ελλάδα διακρίνονται από κοινά στοιχεία.
Πιστεύουμε ότι κοινά είναι και τα στοιχεία που μπορούν να δώσουν ανακούφιση στο πρόβλημα και να μας φέρουν πίσω στην πατρίδα μας. Παρατηρούμε τη σπίθα στα μάτια των Ελλήνων expats όταν μιλούν για την Ελλάδα και όταν καταπιάνονται με νέες ιδέες που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στη χώρα μας με απλά βήματα, υιοθετώντας δοκιμασμένες σε άλλα κράτη πρακτικές. Όλοι, πάντως, συγκλίνουμε στο ότι χειρότερο από το να αναγκάζεσαι να στερηθείς την οικογένεια και τις συνήθειές σου, ακόμη και με την υπόσχεση μιας καλύτερης ζωής στο «εξωτερικό», είναι σήμερα η παντελής έλλειψη ελπίδας ή προσδοκίας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Ελλήνων και κυρίως των νέων.
Μέσα από το BrainGain+ θέλουμε να βοηθήσουμε να αλλάξουν οι όροι του παιχνιδιού. Αισθανόμαστε ευθύνη για την κατάσταση από δω και στο εξής και θέλουμε να προσπαθήσουμε να φέρουμε φρέσκες, απλές ιδέες και πρακτικές για να δημιουργήσουμε ευνοϊκές συνθήκες στη χώρα μας, συνθήκες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν θετικά την ελληνική καθημερινότητα, να τη βελτιώσουν και να γίνουν η αφορμή για την επιστροφή του ανθρώπινου δυναμικού. Οι έρευνες που γίνονται στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται περιοδικά από το BrainGain+ σε αντίστοιχες εκδηλώσεις, βοηθούν στην κατηγοριοποίηση καλών πρακτικών και στην αναγνώριση των προτεραιοτήτων των νέων Ελλήνων.
Η επόμενη εκδήλωση του BrainGain+ διοργανώνεται από το hub των Βρυξελλών στις 9 Δεκεμβρίου με κεντρικό ομιλητή τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτη Σχοινά. Το BrainGain+ θέλει να φέρει φρεσκάδα και να βάλει την Ελλάδα ξανά στον χάρτη των προτιμήσεων των νέων παραγωγικών Ελλήνων.
