Δύο χρόνια κορονοϊός στην Ελλάδα: Η πορεία, τα lockdowns, τα μέτρα

Δύο χρόνια συμπληρώνονται στις 26 Φεβρουαρίου από τη στιγμή που ανακοινώθηκε επίσημα η ύπαρξη του πρώτου κρούσματος κορονοϊού στη χώρα μας. Για τους περισσότερους η άφιξή του στην ελληνική επικράτεια ήταν θέμα χρόνου, καθώς η μία χώρα μετά την άλλη επιβεβαίωναν τα πρώτα κρούσματα.

Ο SARS-CoV-2 είχε ξεκινήσει να απασχολεί τους επιστήμονες ήδη από τον Δεκέμβριο του 2019 όταν και αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Ουχάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουπέι της Κίνας. Στις 9 Ιανουαρίου 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι πρόκειται για νέο στέλεχος κορονοϊού (2019-nCoV) που ανήκει σε μία ομάδα ιών που συνήθως προκαλούν αναπνευστικές λοιμώξεις με ποικίλη σοβαρότητα στον άνθρωπο και στα ζώα.

Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καθορίσει την προέλευση του Sars-CoV-2. Η συζήτηση για τη γένεσή του έχει συγκεντρωθεί γύρω από δύο ιδέες: μια εργαστηριακή «απόδραση» ή μια μόλυνση από ζώα. Μελέτες γύρω από τις νυχτερίδες που κατοικούν σε σπήλαια στο βόρειο Λάος και στην Καμπότζη, υποστηρίζουν την τελευταία υπόθεση, ειδικά επειδή τα ζωντανά ζώα ευπαθή στη μόλυνση ήταν γνωστό ότι πωλούνταν σε αγορές στη Γουχάν.

Το πρώτο κρούσμα, ο πρώτος θάνατος και η πορεία προς την άνοδο

Τα πρώτα κρούσματα στη χώρα μας σχετίζονταν με ανθρώπους που ταξίδεψαν στην Ιταλία, όπως καιη ασθενής 0, μια 38χρονη γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, η Δήμητρα Βουλγαρίδου, που είχε επισκεφτεί τη Βόρεια Ιταλία. Νοσηλεύτηκε στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ από όπου και πήρε εξιτήριο λίγο καιρό μετά. Έμεινε 16 ημέρες σε θάλαμο αρνητικής πίεσης και 11 ημέρες σε κατ’ οίκον απομόνωση.

Ο πρώτος θάνατος από κορονοϊό στην Ελλάδα άρχισε να προκαλεί ανησυχία. Ένας 66χρονος άνδρας άφησε την τελευταία του πνοή στη ΜΕΘ του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Ρίου. Ο 66χρονος εισήχθη στη Μονάδα Αρνητικής Πίεσης του ΠΓΝ Πατρών στις 2 Μαρτίου 2020 και διασωληνώθηκε στις 6 Μαρτίου 2020. Το πρωί της 10ης Μαρτίου, ο ασθενής παρουσίασε σημαντική επιδείνωση, που εξελίχθηκε σε πολυοργανική ανεπάρκεια και κατέληξε, πάρα τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που έγιναν, στις 12 Μαρτίου 2020 στις 03:15. Ο 66χρονος ήταν ένας από τους εκδρομείς στους Αγίους Τόπους που κόλλησαν τον ιό στο ταξίδι τους.

Μετά την επιβεβαίωση των τριών πρώτων κρουσμάτων στην Ελλάδα, σταδιακά επιβλήθηκαν μέτρα αναστολής εκδηλώσεων, αρχικά σε τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, εντός του Μαρτίου, λόγω της εμφάνισης κρουσμάτων του ιού σε διάφορες περιοχές της χώρας, αποφασίστηκε το πανελλαδικό κλείσιμο όλων των εκπαιδευτικών δομών και σταδιακά καταστημάτων εστίασης, εμπορικών καταστημάτων και χώρων λατρείας.

Μέχρι το τέλος του μήνα ο αριθμός κρουσμάτων είχε ανέλθει σε 1314 και σε 49 θανάτους και από 1 έως 10 Απριλίου ανακοινώθηκαν 697 νέα κρούσματα, εκ των οποίων 104 προέρχονταν από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος”.

Ο αριθμός των κρουσμάτων, των νοσηλευμένων σε ΜΕΘ αλλά και των θανάτων ήταν ήδη σε πτωτική πορεία από τον Μάιο, οπότε και είχε αρχίσει να γίνεται άρση των περιοριστικών μέτρων. Ακολούθησε δε το άνοιγμα των συνόρων στα τέλη Ιουνίου. Έκτοτε ο αριθμός κρουσμάτων, νοσηλευμένων σε ΜΕΘ και θανάτων ήταν σε άνοδο.

Έως και την 1η Ιουλίου, από το σύνολο των 3432 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, τα 777 (22,6%) σχετίζονταν με ταξίδι από το εξωτερικό, τα 1906 (55,5%) σχετίζονταν με ήδη γνωστό κρούσμα και τα υπόλοιπα ήταν ακόμα απροσδιόριστης προέλευσης.

Μέτρα αντιμετώπισης κατά το πρώτο κύμα

Στα τέλη Ιανουαρίου 2020 ορίστηκαν από το ελληνικό Υπουργείο Υγείας 13 βασικά και αναπληρωματικά νοσοκομεία αναφοράς ανά Υγειονομική Περιφέρεια εξοπλισμένα με θάλαμο αρνητικής πίεσης, για την αντιμετώπιση κρουσμάτων του ιού στη χώρα, ενώ στα τέλη Φεβρουαρίου αναστάλθηκαν και ανακλήθηκαν όλες οι κανονικές άδειες του προσωπικού των νοσοκομείων του ΕΣΥ, των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και όλων των υγειονομικών σχηματισμών της χώρας.

Τα πρώτα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου σε τοπικό επίπεδο στις πληγείσες περιοχές και κατέληξαν σε περιορισμό μετακινήσεων σε εθνικό επίπεδοστις 23 Μαρτίου. Ανεστάλησαν οι εκπαιδευτικές εκδρομές και οι μετακινήσεις μαθητών, σπουδαστών και καθηγητών προς την Ιταλία, ενώ ξεκίνησε η προληπτική αναστολή λειτουργίας σχολικών μονάδων κατά τόπους.

Στις 9 Μαρτίου η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ανακοίνωσε την προσωρινή αναστολή όλων των πτήσεων από και προς τη βόρεια Ιταλία και αργότερα αποφασίστηκε η αναστολή όλων των επιβατικών πτήσεων από και προς ολόκληρη την Ιταλία, με εξαίρεση τις εμπορευματικές και υγειονομικού ενδιαφέροντος πτήσεις.

Στις αρχές Μαρτίου ανεστάλη η λειτουργία των χώρων διασκέδασης και απαγορεύτηκαν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, αρχικά τοπικά και στις 12 Μαρτίου σε εθνικό επίπεδο. Στις 13 Μαρτίουανακοινώθηκε το κλείσιμο όλων των εμπορικών κέντρων, καφετεριών, μπαρ, μουσείων, αθλητικών εγκαταστάσεων και εστιατορίων.

Από τις 16 Μαρτίου καθιερώθηκε καθημερινή απογευματινή τηλεοπτική ενημέρωση από το Υπουργείο Υγείας σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας στην Ελλάδα και τις έκτακτες αποφάσεις της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της, από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας Καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα και τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκο Χαρδαλιά.

Στις 18 Μαρτίου έκλεισαν και όλα τα εμπορικά καταστήματα εκτός από τις επιχειρήσεις τροφίμων, τα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα συνεργεία αυτοκινήτων, τις επιχειρήσεις παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών και κούριερ, τα καταστήματα κινητής τηλεφωνίας και οπτικών. Την ίδια ημέρα ανακοινώθηκε από τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκο Χαρδαλιά ηαπαγόρευση των δημόσιων συναθροίσεων 10 ή περισσότερων ατόμων και η κύρωση διοικητικού προστίμου 1000 ευρώ στους παρανομούντες.

Από τις 6:00 το πρωί της 23ης Μαρτίου μέχρι και τις 4 Μαΐου επιβλήθηκαν σημαντικοί περιορισμοί στην κυκλοφορία και μετακίνηση των πολιτών σε ολόκληρη την επικράτεια, πλην εξαιρέσεων που αφορούσαν σε όσους κινούνταν από και προς την εργασία τους, σε όσους ήθελαν να προμηθευτούν αγαθά πρώτης ανάγκης ή φάρμακα ή επισκέπτονταν γιατρό ή άτομο το οποίο έχει ανάγκη για βοήθεια και όσουν μετέβαιναν σε τελετή (κηδεία, γάμο ή βάφτιση), κλπ. Επιτρεπτή ήταν επίσης και η μετακίνηση για την εφάπαξ μετάβαση στον τόπο της μόνιμης κατοικίας.

Στα μέσα Μαρτίου έκλεισαν επίσης τα σύνορα με την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Τουρκία επιτρέποντας μόνο τη διακίνηση εμπορευμάτων και την είσοδο στην Ελλάδα όσων έχουν ελληνική ιθαγένεια ή διαμένουν στη χώρα. Την ίδια μέρα ανακοινώθηκε και η επιβολή κατ’ οίκον περιορισμού 14 ημερών σε όποιον στο εξής εισερχόταν στην ελληνική επικράτεια. Στις 17 Μαρτίου η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν το κλείσιμο των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και την απαγόρευση εισόδου στην Ε.Ε. σε πολίτες τρίτων χωρών, με ισχύ από τα ξημερώματα της 18ης Μαρτίου.

Στις αρχές Μαρτίου η Εκκλησία της Ελλάδος εξέδωσε για πρώτη φορά εγκυκλίους με παροτρύνσεις για συμμόρφωση με τις οδηγίες των αρμοδίων, την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας, την αποχή των ευπαθών ομάδων από τον εκκλησιασμό, την μέριμνα περί καθαριότητας και υγιεινής των ναών και την αναστολή προσκυνημάτων και οργανωμένων εκδρομών.

Άρση των έκτακτων μέτρων

Στις 28 Απριλίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε το σχέδιο της κυβέρνησης για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης και για την επανέναρξη λειτουργίας των επιχειρήσεων.

Στις 4 Μαΐου ήρθη η υποχρέωση αποστολής SMS στον αριθμό 13033 ή συμπλήρωσης γραπτής άδειας κατά την έξοδο από το σπίτι, που είχε επιβληθεί από τις 23 Μαρτίου. Από την ίδια μέρα αποφασίστηκε και η επανέναρξη λειτουργίας ορισμένων επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Η χρήση μάσκας προσώπου από τους εργαζόμενους και από τους πολίτες στα ΜΜΜ, στα ταξί και σε ορισμένους κλειστούς χώρους έγινε υποχρεωτική από τις 4 Μαΐου.

Δεύτερο κύμα πανδημίας στην Ελλάδα

Η αύξηση των κρουσμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας οδήγησαν τον πρωθυπουργό στην ανακοίνωση νέων μέτρων και συγκεκριμένα νέου καθολογικού περιορισμού των μετακινήσεων σε ολόκληρη τη χώρα από τις 7 Νοεμβρίου 2020.

Ήταν η περίοδος κατά την οποία ο Σωτήρης Τσιόδρας είχε κρούσει τον κώδωνα κινδύνου, τονίζοντας ότι το δεύτερο κύμα θα ήταν πιο επικίνδυνο.

Τα σχολεία έκλεισαν ξανά έως τις 11 Ιανουαρίου 2021, ημέρα κατά την οποία ξεκίνησαν τα μαθήματα τα Δημοτικά και τα Νηπιαγωγεία. Τα Γυμνάσια άνοιξαν τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2021, ενώ τα Λύκεια στις περιοχές με αυξημένα κρούσματα συνέχισαν την τηλεκπαίδευση.

Εμβολιασμός και ελπίδα

Κάπου ανάμεσα στο τέλος του δεύτερου κύματος της πανδημίας και την έναρξη του τρίτου ένα μήνυμα ελπίδας έφθασε σε ολόκληρο τον κόσμο, όταν το πρώτο εμβόλιο που εγκρίθηκε από τις ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν γεγονός! Πρόκειται για το εμβόλιο Comirnaty των Pfizer & BioNTech.

Στα τέλη Δεκεμβρίου 2020 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) συνέστησε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χορηγήσει την υπό όρους άδεια κυκλοφορίας του εμβολίου και ακολούθησε η επείγουσα έγκρισή του από την ΕΕ. Έτσι ξεκίνησε η διαδικασία εμβολιασμού των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ευσταθία Καμπισιούλη, νοσηλεύτρια ΜΕΘ στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που εμβολιάστηκε στην Ελλάδα στις 27 Δεκεμβρίου του 2020, με δεύτερο τον Μιχάλη Γιοβανίδη, φιλοξενούμενο σε Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων. Ακολούθησαν την ίδια μέρα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και ο πρωθυπουργός της χώρας Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η λειτουργία των εμβολίων βασίζεται στην κατάλληλη προετοιμασία του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου (της φυσικής άμυνας του οργανισμού) ώστε να αναγνωρίζει συγκεκριμένη νόσο και να προστατεύεται από αυτήν.

Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας σχετικά με τα εμβόλια κατά της COVID-19 αφορά την πρόκληση απόκρισης ενάντια σε μια πρωτεΐνη (είτε ολόκληρη είτε τμήμα αυτής) η οποία βρίσκεται μόνο στον ιό που προκαλεί την COVID-19. Όταν ένα άτομο εμβολιάζεται δημιουργείται ανοσοαπόκριση. Για τα περισσότερα εμβόλια κατά της COVID-19 χρειάζονται δύο δόσεις προκειμένου να δημιουργηθεί ανοσία. Εάν το άτομο προσβληθεί αργότερα από τον ιό, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σε θέση να τον αναγνωρίσει. Έπειτα, είναι ήδη προετοιμασμένο να του επιτεθεί.

Εκτός από το εμβόλιο των Pfizer & BioNTech εγκρίθηκαν ακόμα τα εμβόλια της Moderna, της AstraZeneca και της Johnson&Johnson. Το εμβόλιο της Sanofi είναι υπό κυλιόμενη αξιολόγηση από τον ΕΜΑ και αναμένεται και στη χώρα μας, όπως αναμένεται και το εμβόλιο της Novavax το οποίο επίσης εγκρίθηκε. Σε στάδιο ανάπτυξης είναι και το εμβόλιο αδρανοποιημένου ιού τηςValneva.

Τρίτο κύμα πανδημίας και μετάλλαξη Δέλτα

Τον Ιούνιο του 2021 η Ελλάδα βρισκόταν και επίσημα στο τρίτο κύμα πανδημίας, με τη μετάλλαξη Δέλτα να προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς ακόμα και σήμερα θεωρείται η πιο επιθετική.

Εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία στα τέλη του 2020 και φέρει μεταλλάξεις στο γονίδιο που κωδικοποιεί την ακίδα πρωτεΐνης SARS-CoV-2 καθιστώντας την πιο μεταδοτική. Ως τις 20 Ιουλίου 2021, η μετάλλαξη είχε εξαπλωθεί σε 124 χώρες.

Την περίοδο εκείνη στη χώρα μας, ο 7ήμερος κυλιόμενος δείκτης ημερήσιων κρουσμάτων ήταν 2.450. Τα ενεργά κρούσματα έφθαναν τις 25.355, ενώ ο 7ήμερος κυλιόμενος δείκτης ημερήσιων εισαγωγών σε νοσοκομεία ήταν 462. Οι διασωληνωμένοι ξεπέρασαν τους 800, ενώ οι θάνατοι κυμαίνονταν στους 80 την ημέρα.

Τα δεδομένα αυτά ήταν συντριπτικά υπέρ της χρησιμότητας των εμβολιασμών για την προστασία της υγείας των πολιτών που επέλεξαν να εμβολιαστούν και τη μείωση της επιβάρυνσης στο σύστημα υγείας.

Μετάλλαξη Όμικρον

Η μετάλλαξη Όμικρον ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά σε δείγματα ασθενών με COVID-19 που συλλέχθηκαν στις 11 Νοεμβρίου 2021 στη Μποτσουάνα, ενώ πολύ σύντομα ταυτοποιήθηκε και στη Νότια Αφρική καθώς και σε έναν εμβολιασμένο ταξιδιώτη που είχε επιστρέψει στο Χονγκ Κονγκ μετά από ταξίδι στη Νότια Αφρική κατά τα χρονικό διάστημα 22 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 2021. Το στέλεχος Β.1.1.529 ανιχνεύτηκε και σε άλλο ένα άτομο στο ξενοδοχείο όπου διέμενε σε καραντίνα ο ταξιδιώτης με τον οποίο ήρθε σε επαφή. Ακολούθως, νέες περιπτώσεις COVID-19 που οφείλονται στο νέο στέλεχος καταγράφηκαν στο Ισραήλ και στο Βέλγιο.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ονόμασε το νέο στέλεχος Β.1.1.529 «Όμικρον» και το χαρακτήρισε«στέλεχος ανησυχίας». Το νέο στέλεχος Β.1.1.529 εμφανίζει ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό προφίλ 32 μεταλλάξεων στα γονίδια της πρωτεΐνης – ακίδας S που χρησιμοποιεί ο ιός προκειμένου να εισβάλλει στα ανθρώπινα κύτταρα.

Η μετάλλαξη αυτή χαρακτηρίστηκε ως άκρως μεταδοτική αλλά πιο ήπια σε σχέση με τη Δέλτα. Γι αυτό, στην Ελλάδα κατά τα μέσα Φεβρουαρίου παρατηρήθηκε μείωση των διαγνώσεων κατά 8% και μείωση κατά 5% των διασωληνωμένων.

Είχαν ωστόσο προηγηθεί περιοριστικά μέτρα ως «ανάχωμα» στην επέλαση της μετάλλαξης Όμικρον. Aπό τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2021 έως και τη Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2021 τέθηκαν σε ισχύ μέτρα, τα οποία περιόριζαν την κινητικότητα των ανεμβολίαστων.

Τα τρία στάδια των νέων μέτρων

Το πρώτο στάδιο είναι οι χώροι, οι οποίοι είναι προσβάσιμοι σε όλους- ανεμβολίαστους και εμβολιασμένους, χωρίς να υπάρχουν περαιτέρω μέτρα πλην της χρήσης μάσκας. Αφορούν τους χώρους οι οποίοι είναι πρώτης ανάγκης όπως είναι τα φαρμακεία, οι χώροι προμήθειας τροφίμων, τα σούπερ μάρκετ, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, φούρνοι, ζαχαροπλαστεία, κάβες.

Το δεύτερο στάδιο αφορά την πρόσβαση σε εμβολιασμένους, νοσήσαντες τους τελευταίους 6 μήνες και ανεμβολίαστους με διαγνωστικό έλεγχο. Αφορά στις επιχειρήσεις λιανεμπορίου, ανοικτούς χώρους εστίασης, κομμωτήρια , στους ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους εργασίας, στην εκπαίδευση, στους χώρους παροχής υπηρεσιών αισθητικής στους χώρους λατρείας. Οι πολίτες εισέρχονται με την επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού, ή πιστοποιητικού νόσησης, ή βεβαίωσης αρνητικού διαγνωστικού ελέγχου για κορονοϊό COVID-19 (PCR ή rapid test, 72/48 ώρες αντίστοιχα πριν την παρουσία τους στο κατάστημα).

Το τρίτο στάδιο αφορά την πρόσβαση μόνο για εμβολιασμένους ή νοσήσαντες από κορονοϊό τους τελευταίους έξι μήνες. Αφορά κέντρα διασκέδασης συμπεριλαμβανομένων κλειστών χώρων δεξιώσεων, μουσικών σκηνών και μπουάτ, εστίαση, (εστιατόρια, καφέ, ίντερνετ καφέ), μουσεία, κλειστά μνημεία και χώρους διεξαγωγής εικαστικών και λοιπών καλλιτεχνικών εκθέσεων, κινηματογραφικές προβολές, θέατρα, συνέδρια, γυμναστήρια, γήπεδα, παιδότοπους σε εσωτερικό χώρο.

Τα Χριστούγεννα τέθηκαν και άλλα μέτρα σε ισχύ. Ειδικότερα, σύμφωνα με την εξειδίκευση των μέτρων που έκανε ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης:

Τα καταστήματα εστίασης και διασκέδασης λειτουργούσαν έως τις 12 τα μεσάνυχτα χωρίς μουσική, 6 άτομα ανά τραπέζι, όχι όρθιοι και μετρική απόσταση στα τραπεζοκαθίσματα.
Απαγόρευση διενέργειας εκδήλωσης, πάρτι σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο, για να αποφευχθεί η μεταφορά της διασκέδασης σε άλλους χώρους.
Η χρήση μάσκας υψηλής προστασίας (FFP2/KN95) ή διπλής στα σούπερ μάρκετ, στα μέσα μαζικής μεταφοράς και όπου υπάρχει συνωστισμός, όπως και από τους εργαζόμενους στην εστίαση.
Εφαρμογή τηλεργασίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα έως 50% και κυλιόμενο ωράριο, ανάλογα με τις δυνατότητες κάθε υπηρεσίας.
Επισκεπτήριο μόνο με PCR test 48 ωρών σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και νοσοκομεία, ενώ στα νοσηλευτικά ιδρύματα απαγορεύτηκε η είσοδος σε ιατρικούς επισκέπτες.
Στα γήπεδα η πληρότητα εμβολιασμένων θεατών ήταν έως το 10% της χωρητικότητας τους, με πλαφόν θεατών τα 1.000 άτομα.
Το Σάββατο 19 Φεβρουαρίου ξεκίνησε εκ νέου η χαλάρωση των μέτρων που εισηγήθηκε η επιτροπή των ειδικών:

Άρση της απαγόρευσης της όρθιας διασκέδασης

Έναρξη πραγματοποίησης των σχολικών εκδρομών
Αύξηση της πληρότητας στα γήπεδα στο 50%
Εφαρμογή της τηλεργασίας στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στο 20%
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι περί τα μέσα Μαρτίου θα υπάρξει μια ουσιαστική αποκλιμάκωση της πανδημίας, κρατώντας όμως επιφυλάξεις για το ενδεχόμενο εμφάνισης μιας νέας μετάλλαξης.

Ως προς τους εμβολιασμούς έχουν πραγματοποιηθεί: