Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση με θέμα “Νέοι Συνεταιρισμοί: Προοπτικές και δυνατότητες για την ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση στην Ήπειρο”, που συνδιοργάνωσαν, τη Δευτέρα, το Επιμελητήριο Άρτας, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Άρτας Φιλιππιάδας και η πρωτοβουλία πολιτών “ΑΡΤΙΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ” με βασικό ομιλητή το μηχανολόγο μηχανικό και στέλεχος της Μ.Ο.Δ. (Διαχείριση Πόρων Ε.Κ.Τ.) κ. Νίκο Ντάσιο.
«Διαβατήριο» για ένα ισχυρό και βιώσιμο μέλλον του αγροτικού τομέα χαρακτήρισε το συνεργατισμό, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Άρτας, στο χαιρετισμό του. Ο Χρήστος Παπάζογλου αναφέρθηκε στα οφέλη του «συνεταιρίζεσθαι» και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που ενισχύουν τον συνεργατισμό (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός Νόμος).
«Η συμμετοχή σε συλλογικά σχήματα όπως συνεταιρισμοί, ενώσεις ή ομάδες παραγωγών μπορούν να εξασφαλίσουν οικονομίες κλίμακος, διαπραγματευτική ισχύ στην αγορά, διασφάλιση συνέπειας στη διάθεση του προϊόντος, σταθερότητα στην ποιότητα, την ποσότητα, τη μορφή του προϊόντος και ατά συνέπεια ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια.
Θα πρέπει να σκεφτόμαστε με το εμείς και όχι το εγώ. Να αναφέρω ένα παράδειγμα. Πρόσφατα το Επιμελητήριο συμμετείχε στην Διεθνή Έκθεση Τροφίμων και ποτών ANUGA στην Κολωνία. Ένας χονδρέμπορος που επισκέφθηκε το περίπτερο και συνομίλησε με έναν Αρτινό μελισσοκόμο, τον ρώτησε αν θα μπορούσε να τον προμηθεύει ετησίως με 4 τόνους μέλι. Και φυσικά δεν μπορεί. Όλοι όμως, μαζί οι μελισσοκόμοι του νομού μας θα έκλειναν τη συμφωνία», υποστήριξε.
Ο κ. Παπάζογλου επισήμανε πως η στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και της μεταποίησης των προϊόντων του αγροτικού τομέα αποτελεί προτεραιότητα της Διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό συστάθηκε και λειτουργεί αγροτικό τμήμα στο Επιμελητήριο, το οποίο κάλεσε τους αγρότες να στηρίξουν με τη συμμετοχή τους.
«Το Επιμελητήριο είναι στη διάθεσή σας για την όποια βοήθεια. Μπορείτε να απευθύνεστε στους υπαλλήλους του για ενημέρωση. Ακόμη και να μην ξέρουν, θα ρωτήσουν, θα μάθουν και θα σας απαντήσουν. Επίσης, μπορείτε να δηλώνετε στα γραφεία μας το ενδιαφέρον σας να μετέχετε σε μια ομάδα παραγωγών π.χ. ελαιολάδου ή μελιού ή οπωρολαχανικών ή ακτινιδίων, ώστε να σας φέρουμε σε μια πρώτη επαφή με ανθρώπους που έχετε κοινούς στόχους», ανέφερε.
Ο κ. Νίκος Ντάσιος, αφού έκανε μια αναφορά στις αιτίες που οδήγησαν στην απαξίωση των συνεταιρισμών τις προηγούμενες δεκαετίες, ανέπτυξε τις νέες δυνατότητες, τη μεθοδολογία, τα χρηματοδοτικά εργαλεία και τις καλές πρακτικές συγκρότησης ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ, Αγροτικών Συνεταιρισμών και Ομάδων Παραγωγών, καθώς και τις Αναπτυξιακές Προοπτικές τους στην Ήπειρο. «Οι παρέες γράφουν ιστορία στον τόπο. Πρέπει να ξεπεράσουμε τον ατομικισμό και να ξαναβρούμε το εμείς» υποστήριξε.
Προτάσεις για τη βιώσιμη λειτουργίας ενός νέου συνεταιρισμού
Όπως ανέφερε ο κ. Ντάσιος για να μπορέσει ένας συνεταιρισμός να είναι βιώσιμος θα πρέπει να είναι αυτός που δίνει την κατεύθυνση στους παραγωγούς θεσπίζοντας αυστηρούς κανόνες λειτουργίας -έχοντας γεωπόνο, κτηνίατρο κλπ πρέπει να μπορεί σε κάθε καλλιεργητική περίοδο να είναι σε θέση να απαντήσει σε ερωτήματα του τύπου: τι παράγω, πως το παράγω, τι σύστημα ποιότητας ακολουθώ;
Ταυτόχρονα θα πρέπει να φροντίζει για τον περιορισμό του κόστους παραγωγής. Ιδιαίτερη έμφαση, σύμφωνα με τον κ. Ντάσιο, πρέπει να δοθεί στα κίνητρα για να βελτιωθεί ένας παραγωγός στο πλαίσιο ενός συνεταιρισμού. Για παράδειγμα με ένα μοντέλο ελέγχου της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος ανά παραγωγό και ανά εκμετάλλευση που θα συνδέεται και με μεγαλύτερες αμοιβές η πέναλτι σε όσους δεν ακολουθούν τους κοινούς κανόνες, θα προκαλούσε κίνητρο. Αυτά προϋποθέτουν την αρχειοθέτηση από τον συνεταιρισμό όλων των εργασιών ανά παραγωγό, την χρήση κωδικών αν προϊόν, που θα βοηθούσαν στην ιχνηλασιμότητα του.
Επιπλέον, για να είναι βιώσιμος ένας συνεταιρισμός, σύμφωνα με τον κ. Ντάσιο θα πρέπει να συμμετέχουν στη διοίκηση μόνο των κατ επάγγελμα αγρότες, η διαδικασία των Γενικών Συνελεύσεων να είναι διαφανής και ανοιχτή και γίνεται συνεχής εκπαίδευση των μελών (πέρα από τα τεχνικά θέματα η εκπαίδευση θα πρέπει να συνδέει τον συνεταιρισμό και τα μέλη του με την πολιτισμό και την παράδοση του τόπου τους, σε μια κατεύθυνση εκσυγχρονισμού της παράδοσης).
Ομάδες Παραγωγών
Οι ομάδες παραγωγών, επισήμανε ο κ. Ντάσιος, παίζουν σημαντικό ρόλο στο κομμάτι της αντιμετώπισης των μεσαζόντων. Ενδεικτικά ανέφερε ότι στην Ολλανδία το 75% της αξίας των οπωροκηπευτικών γίνεται από Ο.Π. έναντι του 11% στην Ελλάδα. Ένα συμπληρωματικό μέτρο εδώ για την αντιμετώπιση των ενδιάμεσων – που αφορά στην Τ.Α- είναι η δημιουργία τοπικών δημοπρατηρίων αγροτικών προϊόντων έτσι ώστε οι πωλήσεις να γίνονται με διαφανείς διαδικασίες και παραστατικά και όχι στο χωράφι.
Χρηματοδότηση
Σύμφωνα με το Μέτρο 9 «Σύσταση Ομάδων Παραγωγών & Οργανώσεων Παραγωγών», οι νεοσυσταθείσες Ομάδες Παραγωγών και Οργανώσεις Παραγωγών θα επιδοτούνται 100%, με ποσά της τάξεως των 500.000€ σε ορίζοντα 5 ετίας. Βασική προϋπόθεση χρηματοδότησης θα είναι το επιχειρηματικό σχέδιο που θα κατατίθεται στην Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας της Περιφερειακής Ενότητας. Η κατ΄έτος ενίσχυση θα προσδιορίζεται ως ποσοστό της ετήσιας αξίας παραγωγής (10% έως 6% τον 5ο χρόνο) και δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τις 100.000 €. Επιλέξιμες θα είναι οι δαπάνες: α) μίσθωσης κτηρίων, εγκαταστάσεων, προμήθεια εξοπλισμού , Η/Υ κλπ, β) νομικής υποστήριξης και στελέχωσης.
Συμπράξεις παραγωγών διαφορετικών κλάδων
Μια επιπλέον σημαντική δράση ενίσχυσης στο νέο ΠΑΑ είναι αυτή που προβλέπεται στο Μέτρο 16 και αφορά τις συμπράξεις παραγωγών διαφορετικών κλάδων πχ οπωροκηπευτικών και κτηνοτρόφων με ένα ινστιτούτο ή ερευνητικό κέντρο Παν/μιου η ΤΕΙ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας τόνισε ο κ. Ντάσιος.
Τα cluster αυτά θα χρηματοδοτηθούν για εφαρμογή καινοτόμων εφαρμογών σε δράσεις όπως: η μείωση των εισροών χημικών και φαρμάκων, μείωση του υδάτινου αποτυπώματος, την διασφάλιση της μοναδικότητας ενός πιστοποιημένου προϊόντος σε χωρική κλίμακα, την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, την ανάδειξη διατροφολογικών χαρακτηριστικών κ.ο.κ.
Στο ίδιο Μέτρο προβλέπεται και η ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας για την κάλυψη των αναγκών των τοπικών αγορών. Η ενεργοποίηση των Μέτρων υπολογίζεται στο δεύτερο εξάμηνο του 2016.
Ανοιχτή πρόσκληση για υφιστάμενους συνεταιρικούς
Για υφιστάμενους συνεταιρισμούς (ομάδες και οργανώσεις παραγωγών) είναι «ανοικτή» έως 28/4, γραμμή χρηματοδότησης με 80% χρηματοδότηση με σκοπό την προώθηση προϊόντων σε ευρωπαϊκές αγορές. Οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά και αφορούν σε δράσεις δημοσιότητας, συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις , διαφήμιση, προώθηση σε σημεία πώλησης κλπ.
Ο ρόλος των ΟΤΑ – ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ στην ανάπτυξη της Συνεταιριστικής Οικονομίας
Ο κ. Ντάσιος αναφέρθηκε και στο σημαντικό ρόλο που μπορεί να παίξει η Αυτοδιοίκηση στην ενίσχυση ενός μοντέλου ενδογενούς παραγωγής με έμφαση στους Συνεταιρισμούς νέου τύπου. Όπως είπε, αυτό προϋποθέτει:
κατ αρχήν τοπικά σχέδια για τον χωρικό προσδιορισμό των γεωργικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών χρήσεων, οριοθέτηση α) Πεδινών αρδευόμενων εκτάσεων Άρτας – Πρέβεζας – Φιλιππιάδος – Καναλακίου β) εθνικού πάρκου Αμβρακικού.
– Ανάπτυξη δικτύων συνεργασίας μεταξύ γειτονικών αστικών κέντρων και η, μέσω αυτών, δημιουργία συνδεόμενων πόλων, όπως αυτού της Άρτας – Πρέβεζας – Λευκάδας (διευκόλυνση της διασύνδεσης της παραγωγής ποιοτικών αγροτικών προϊόντων στις πεδινές ζώνες της Περιφέρειας με την τουριστική δραστηριότητα)
– Ίδρυση και λειτουργία αγρο-διατροφικών και κτηνοτροφικών πάρκων
– Συνεργασία με τις αρχές για τον έλεγχο των ελληνοποιήσεων αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων
– Ενεργοποίηση Αγροτο-διατροφικών συμπράξεων για την ανάδειξη την προβολή και την στήριξη των προϊόντων της Ηπείρου (καλάθι προϊόντων- κατοχύρωση ειδικών σημάτων).
– Έργα υποδομής πχ Δυτικός άξονας –σιδηρόδρομος –φυσικό αέριο.
– Γραφείο στήριξης των αγροτών και παροχή κινήτρων για όσους ενδιαφέρονται να επιστρέψουν η να αξιοποιήσουν αγροτική γη η εισόδημα.
