Καταγράφουμε κατ’ αρχήν ένα ομόθυμο «όχι» στην ιδιωτικοποίηση του Πουρναρίου 1 και 2, πρέπει όμως να αξιολογήσουμε, πόσο αξιόπιστο μπορεί να είναι αυτό το όχι από όλους και τί μπορεί στην πράξη να σηματοδοτήσει.
Εμείς δεν εξιδανικεύουμε το Πουρνάρι, όπως και όλα τα μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα στα ποτάμια. Ανταποκρίνονται στα αναπτυξιακά οράματα και τα τεχνολογικά δεδομένα μιάς άλλης εποχής και έχει αποδειχθεί ότι δημιουργούν πολύ περισσότερα προβλήματα από όσα υποτίθεται πώς αντιμετωπίζουν, και μάλιστα στον περιορισμένο χρόνο των 60-70 χρόνων λειτουργίας τους ενώ οι αρνητικές συνέπειες παραμένουν για πάντα.
Για να περιοριστώ μόνο στο Πουρνάρι, και τα προβλεπόμενα αντισταθμιστικά οφέλη δεν κατέβαλε η ΔΕΗ (καλό όμως είναι να μη τα θυμόμαστε μόνο την τελευταία στιγμή αλλά να τα έχουμε διεκδικήσει σθεναρά αυτά τα 35 χρόνια) και μεγάλες αρνητικές οικολογικές συνέπειες δημιουργεί με την διακοπή του κύκλου του νερού, την κατακράτηση των φερτών υλών του Αράχθου, την υφαλμύρωση των υδροφόρων οριζόντων στις εκβολές, ακόμη και με κινδύνους για ιστορικά μνημεία όπως η γέφυρα της Άρτας.
Θα πρόσθετα ότι και αυτές οι δύο συμπληρωματικές λειτουργίες του Πουρναρίου, η αντιπλημμυρική και η αρδευτική εκπληρώνονται πλημμελώς όχι λόγω σκοπιμότητας αλλά λόγω της φύσης του έργου. Διότι ένα αντιπλημμυρικό φράγμα προσπαθεί να διώχνει διαρκώς το νερό ενώ αντίθετα ένα υδροηλεκτρικό να το κρατάει και να το χρησιμοποιεί ανάλογα με τις σκοπιμότητες της παραγωγής ενέργειας και επίσης οι καλλιεργητικές ανάγκες εξυπηρετούνται καλύτερα με ένα αυτοτελές αρδευτικό σύστημα (θυμηθείτε μόνο τα σπασίματα του χωμάτινου Ιμαρέτ).
ΟΜΩΣ το Πουρνάρι είναι μια πραγματικότητα, την οποία οφείλουμε να διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και οι μόνες εγγυήσεις προκύπτουν από το δημόσιο χαρακτήρα του. Η ΔΕΗ, παρά τα προβλήματα και τα στεγανά, όλα αυτά τα χρόνια υπόκειται στον πολιτικό έλεγχο του ελληνικού κράτους, υφίσταται τις πιέσεις των πολιτών και του πολιτικού συστήματος, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις αρδευτικές ανάγκες, εξαναγκάζεται να δαπανά ένα μέρος των εσόδων της στην αντιμετώπιση προβλημάτων και ΚΥΡΙΩΣ είναι υποχρεωμένη να λογοδοτεί μέχρι ενός σημείου. Όλα αυτά με την ιδιωτικοποίηση είτε χάνονται εντελώς είτε μπαίνουν σε σοβαρό κίνδυνο.
Ας σκεφτούμε μόνο ότι το κύριο κριτήριο των ιδιωτών επιχειρηματιών είναι το κέρδος, που διασφαλίζεται μέσα από την διακύμανση της χρηματιστηριακής τιμής της κιλοβατώρας μέσα σε ένα ενοποιημένο βαλκανικό και ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ενέργειας. Και αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ενέργειας – και άρα όλη η διαχείριση του υδάτινου δυναμικού του Πουρναρίου – δεν θα εξαρτάται ούτε καν από την κάλυψη των αναγκών της χώρας αλλά από την άνοδο ή την πτώση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Όλες οι υπόλοιπες χρήσεις είτε θα περιφρονούνται εντελώς είτε θα εξαρτώνται από την καταβολή αντιτίμου, τα δε προβλήματα ασφάλειας σε κάθε περίπτωση μεγενθύνονται.
Συνεπώς, το μέτωπο αποτροπής της ιδιωτικοποίησης του Πουρναρίου και όλης της μικρής ΔΕΗ, το μέτωπο αποτροπής της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων αγαθών του νερού και της ενέργειας είναι μια αδήριτη ανάγκη. Πόσο μακριά είναι διατεθειμένη να τραβήξει και να στηρίξει αυτό το μέτωπο η Περιφέρεια Ηπείρου ; Πόσο είναι αποφασισμένη να μην περιοριστεί σε απλές δηλώσεις και ευχολόγια αλλά να συμμετέχει σε κινητοποιήσεις ; Πόσο μπορεί να συγκρουστεί με την κυβέρνηση Σαμαρά, να κλείσει τις υπηρεσίες της, να μπλοκάρει αυτό το σχέδιο εκποίησης και διάλυσης, οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής ; Πόσο λειτουργεί ως τροχονόμος για την κατασκευή νέων φραγμάτων και εκτροπών (στις Συκιές, στον Αώο κλπ.) και πόσο αγωνίζεται για τα ποτάμια και τους πλούσιους υδατικούς πόρους της περιοχής μας ;
Ασφαλώς χρειάζονται να γίνουν πολλά πράγματα στο Πουρνάρι. Και τεχνικά – διαχειριστικά, όπως η εφαρμογή μεθόδων αντλησιοταμίευσης, δηλ. επιστροφής του νερού σε περιόδους χαμηλής στάθμης στον ταμιευτήρα, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί και άλλες φορές, ΚΥΡΙΩΣ ΟΜΩΣ πολιτικά. Για μας η λύση δεν εξαντλείται στον δημόσιο, κρατικό χαρακτήρα της ΔΕΗ αλλά στον έλεγχο όλης της διαδικασίας από την κοινωνία. Και αυτή, αν θέλετε, είναι η βασική μας διαφορά με άλλες αντιλήψεις στην Αριστερά (π.χ. με το ΚΚΕ), καθώς η κρατική ιδιοκτησία είναι μεν αναγκαία συνθήκη αλλά όχι ικανή. Δέστε τις μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές, που έχουν προκαλέσει τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού αλλά και άλλα, αδιαφανή κρατικά μονοπώλια στον καπιταλιστικό κόσμο και θα αντιληφθείτε τη σημασία του κοινωνικού ελέγχου αλλά και της μικρής, αποκεντρωμένης κλίμακας στην παραγωγή και τη διανομή της ενέργειας.
Αυτό το μοντέλο, το οποίο ασφαλώς απαιτεί άλλους πολιτικούς συσχετισμούς, άλλες κυβερνήσεις και άλλες περιφερειακές αρχές, μπορεί να αρχίσει να υλοποιείται όχι στη σοσιαλιστική «Δευτέρα Παρουσία» αλλά και από σήμερα και ασφαλώς εγγράφεται στη διαδικασία αλλαγής και ανατροπής του καπιταλιστικού μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης.
Τα κινήματα υπεράσπισης των δημόσιων αγαθών σε όλη την Ευρώπη και όλο τον κόσμο φέρνουν στο προσκήνιο ένα στοιχείο που είναι όχι απλώς μη καπιταλιστικό αλλά ευθέως αντικαπιταλιστικό, καθώς πρόκειται για την παραγωγή αγαθών που δεν έχουν τον χαρακτήρα εμπορεύματος αλλά κοινωνικού δικαιώματος, το οποίο προϋποθέτει όχι την αγορά αλλά τη δημοκρατική συμμετοχή και διαχείριση. Η ανάδειξη του δικαιώματος αντί του εμπορεύματος, η στροφή στην «οικονομία των αναγκών» και στις αξίες χρήσης συνιστά το περιεχόμενο της εναλλακτικής λύσης, της ανάπτυξης που θέλει η Αριστερά. Και σε συνδυασμό με τον κοινωνικό έλεγχο της παραγωγής ανοίγει το δρόμο για έναν άλλο κόσμο, μια άλλη Ευρώπη. Ένας μετασχηματισμός που μόνο εύκολος δεν είναι, που απαιτεί βαθιές ρήξεις, άλλους συσχετισμούς και μορφές πολιτικής εξουσίας, δημοκρατίας και κοινωνικής οργάνωσης.
Για άλλους συσχετισμούς και συμμαχίες παλεύουμε και στο Πουρνάρι. Για τη συνάντηση των εργαζόμενων της ΔΕΗ, που υπερασπίζουν το δικαίωμά τους στην εργασία, των ανέργων και φτωχών συμπολιτών, που γονατίζουν από τις αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα, των αγροτών του κάμπου και των ψαράδων του Αμβρακικού, των οικολογικών κινημάτων και των ενεργών πολιτών, που υπερασπίζονται τον κύκλο του νερού. Και αισιοδοξούμε ότι θα το πετύχουμε.
ΣΗΜ. Η πρόταση, που υπέβαλε η παράταξη, κατά την ψηφοφορία του Περιφερειακού Συμβουλίου περιείχε τα εξής σημεία :
- αντίθεση στην εκποίηση του Πουρναρίου 1 και 2 και συνολικά της «μικρής» ΔΕΗ
- αντίσταση στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές ιδιωτικοποίησης των δημόσιων κοινωνικών αγαθών, που προωθούν η ελληνική κυβέρνηση και η Ευρωπαίκή Ένωση
- πολιτική δέσμευση της Περιφέρειας για διοργάνωση κινητοποιήσεων και συμμετοχή σε ανάλογες πρωτοβουλίες άλλων
- προειδοποίηση στους υποψήφιους αγοραστές ότι η Περιφέρεια Ηπείρου δεν πρόκειται να αναγνωρίσει την παρουσία τους και, σε περίπτωση εκποίησης, θα αγωνιστεί για την επαναφορά της ΔΕΗ στον δημόσιο έλεγχο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
