Μονή Σέλτσου – Πηγές Άρτας, Το Ολοκαύτωμα των Σουλιωτών
Άγνωστο μνημείο της ορθοδοξίας και ιερός τόπος της θυσίας των Σουλιωτών το 1804, η Ι. Μονή Σέλτσου (χτίστηκε το 1697) αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου στέκει ατάραχη, αιώνιος μάρτυρας της Ιστορίας, στους ανοιχτούς ορίζοντες των ακατέργαστων βουνών, στο χείλος του βάραθρου της Γκουρας, ανάμεσα στο Νιγκόζι στα Άγραφα και τα Φρούσια όρη.
Εκεί στις ΠΗΓΕΣ ΑΡΤΑΣ στην παλιά «ΒΡΕΣΤΕΝΙΤΣΑ» χωριό των άνω Ραδοβυζίων και Ιστορική έδρα του ΔΗΜΟΥ Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ, στην ΑΡΤΑ, έμελλε να παιχθεί ο επίλογος του δράματος των Σουλιωτών με ένα νέο μεγαλύτερο Ζάλογγο.
Σαν σήμερα πριν από 208 χρόνια στις 23 Απριλίου του 1804 έπεσε το ΣΕΛΤΣΟ μετά από 4μηνη πολιορκία. Στην μνήμη αυτών των Ηρώων κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ αποτίοντας φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης. Προτίμησαν να πεθάνουν λεύτεροι παρά να μείνουν σκλάβοι. Δεν λιποψύχησαν, δεν λιποτάκτησαν, δεν συμβιβαστήκαν. Οφείλουμε να μην ξεχάσουμε ποτέ αυτή την ανείπωτη θυσία τους.
Το χρονικό της Μάχης του Σέλτσου (Δεκ. 1803 – Απρι.1804):
Όπως είναι γνωστό, μετά την παράδοση του Σουλίου στον Αλη Πασά με τη συνθήκη της 12ης Δεκεμβρίου τον 1803, ένα τμήμα υπό την αρχηγία του Κίτσου και Νότη Μπότσαρη με 1148 Σουλιώτες άνδρες και γυναίκες περί τα τέλη Δεκέμβρη 1803, έφθασε στην περιοχή της Ιεράς Μονής Σέλτσου όπου αποφάσισαν να εγκατασταθούν επειδή είδαν ότι ήταν φυσικά οχυρή και απρόσιτη γύρωθεν.
Μαζί τους πήγαν και αρκετοί κάτοικοι της ΒΡΕΣΤΕΝΙΤΣΑΣ και της γύρω περιοχής που στάθηκαν στο πλάι τους πολεμώντας μέχρι τέλους.
Στις 12 Γενάρη του 1804 οι οχυρωμένοι στη Μονή Σουλιώτες περικυκλώθηκαν από 800 Τουρκαλβανούς. Στις 15 Γενάρη έγινε η πρώτη επίθεση η οποία αποκρούσθηκε με σοβαρές απώλειες των εχθρών. Ολόκληρο το χειμώνα οι Σουλιώτες έμειναν στενά αποκλεισμένοι στο Μοναστήρι διαθέτοντας λιγοστά εφόδια που τους προμήθευαν κρυφά κυρίως Βρεστενιτσιώτες, Λιασκοβίτες και από άλλα χωριά.
Στις 20 Απριλίου του 1804 ο Αλή Πασάς στέλνει νέες ενισχύσεις περίπου 7εως 8.000 Τουρκαλβανούς και παραγγέλλει οργισμένος στους στρατηγούς του να ξεπαστρέψουν μια «χούφτα κατσικοκλέφτες» όπως τους αποκαλούσε.
Το μέλλον τους πλέον είχε κριθεί. Όμως παρέμειναν εκεί. Στις 22 Απριλίου 1804 και μετά από τρίμηνη πολιορκία άσιτοι, καταπονημένοι, υπέκυψαν. Οι Τουρκαλβανοί με προδοσία, εξουδετέρωσαν την αντίσταση των φυλακίων «Προφήτης Ηλίας» και «Φράξος» εισβάλοντας στο χώρο του Μοναστηρίου.
Στη φονική και άνιση μάχη που επακολούθησε και γενικεύτηκε, άλλοι Σουλιώτες σκοτώθηκαν και άλλοι αιχμαλωτίστηκαν. Άλλοι, κυρίως τα γυναικόπαιδα, – 250 – κατά τον ιστορικό, για να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών έστησαν το νέο ΖΑΛΟΓΓΟ και γκρεμισθήκαν σε βάραθρο 300 μέτρων, αφήνοντας τα κορμιά τους στον μανιασμένο Αχελώο και στα κοράκια, παρά στου Αλί Πασά τα χέρια.
Ανάμεσα σ’ αυτούς που προτίμησαν να πνιγούν παρά να αιχμαλωτιστούν, ήταν και η όμορφη 19χρονη Λένω ΜΠΟΤΣΑΡΗ κόρη του ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ πολέμαρχου και αρχηγού της φάρας των ΜΠΟΤΣΑΡΑΙΩΝ.
Για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία της, γράφτηκαν πολλά δημοτικά τραγούδια. Το σημείο που έπεσε κυνηγημένη και πνίγηκε το λένε και σήμερα «ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΑΣ». Έτσι ανήμερα του Αγίου Γεωργίου όλα είχαν τελειώσει.
Ο ΚΙΤΣΟΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ και μόνο 10 Σουλιώτες [40 κατά άλλους] μαζί με το 13χρονο – τότε – γιο του ΜΑΡΚΟ, γλίτωσαν σε μια σπηλιά γνωστή στην περιοχή ως «Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΚΙΤΣΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ» και μετά πολλές περιπέτειες έφθασαν στην Πάργα.
ΕΤΣΙ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΣΕΛΤΣΟΥ ΕΜΕΛΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΤΟΠΟΣ ΘΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ ΤΩΝ ΑΔΟΥΛΩΤΩΝ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ. ΜΙΑ ΘΥΣΙΑ- ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ που δεν μπόρεσε να χωρέσει ιστορικού νους και να κατανοήσει το μέγεθος της, αλλά και άγνωστη για πολλούς μέχρι σήμερα. Αρκεί μόνο να αναλογιστεί κανείς ότι σε μια μέρα χάθηκαν τρεις γενιές ΜΠΟΤΣΑΡΑΙΩΝ. Μια θυσία που η Τιμή και η Δόξα μένουν « άφωνες» μπροστά της και υποκλίνονται βαθιά.
Έξι μόνο αράδες του ιστορικού ΠουκεβΊλ αρκούν για να αποτυπώσουν το μέγεθος του ολοκαυτώματος: «Η ΦΑΛΑΓΞ [1148] ΤΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ ΚΙΤΣΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ -ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ- ΒΑΔΙΖΕΙ ΠΡΟΣ ΣΕΛΤΣΟ. ΑΠΙΣΤΙΑΝ ΑΛΗ ΤΡΙΜΗΝΟΝ ΑΝΙΣΟΝ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΘΥΣΙΑ. ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΦΟΔΙΑ ΑΣΙΤΟΙ ΚΥΚΛΩΜΕΝΟΙ ΘΕΛΟΥΝ ΕΞΟΔΟΝ Η ΘΑΝΑΤΟΝ ΗΡΩΟΣ. ΞΙΦΗΡΕΙΣ 300 ΑΚΑΛΥΠΤΟΙ ΣΑΡΩΝΟΥΝ ΤΟ ΠΑΝ ΠΛΗΝ ΓΕΦΥΡΑΣ ΚΟΡΑΚΟΥ. Ο ΝΟΤΗΣ ΠΙΠΤΕΙ ΜΕ 5 ΠΛΗΓΑΣ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΦΟΝΕΥΟΝΤΑΙ. ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΧΟΜΕΝΑΙ ΦΩΝΑΖΟΥΝ ΘΑΝΑΤΟΣ. ΥΠΕΡΔΙΑΚΟΣΙΟΙ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΗΔΟΥΝ ΚΑΙ ΠΝΙΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ. ΧΑΛΑΣΜΟΣ ΜΟΝΟ 10 ΚΑΙ Ο ΚΙΤΣΟΣ ΣΩΖΟΝΤΑΙ» [ΠΟΥΚΕΒΙΛ 1824 Τ. Ι. ΣΕΛ. 207-212]
