Γράφει ο Βασίλειος Μασσαλάς,
Μέλος Ν.Ε. της Δημ. Αρ. και Αντιδήμαρχος Δήμου Ιωαννιτών
Η Δημοκρατική Αριστερά διανύει το δεύτερο χρόνο ζωής της, έχει ψηφίσει τις θέσεις της στο πρώτο της συνέδριο, παρεμβαίνει καθημερινά στα πολιτικά πράγματα του τόπου, παρά την μικρή της οργανωτική και οικονομική δυνατότητα, αλλά ακόμη υπάρχουν πολίτες που δεν γνωρίζουν τι είναι αυτό που την διαφοροποιεί από την υπόλοιπη αριστερά από την μια μεριά, η το Πασοκ, σαν δυνητικά σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, από την άλλη.
Δημιουργούνται λοιπόν κάποια εύλογα ερωτήματα. Έχει πραγματικά η Δημαρ να προτείνει κάτι νέο στην πολιτική ζωή του τόπου, η απλώς δημιουργήθηκε για να καλύψει προσωπικές φιλοδοξίες κάποιων στελεχών της; Υπάρχουν πραγματικά όρια που την διαχωρίζουν από τις πολιτικές δυνάμεις του ευρύτερου προοδευτικού χώρου, η θα μπορούσε να έχει παραμείνει στο Συνασπισμό και τον Συριζα, η εναλλακτικά, να συμπράξει η και να απορροφηθεί από ένα πιθανό νέο Πασοκ;
Θα προσπαθήσω να απαντήσω σε αυτά τα ερωτήματα διερευνώντας καταρχάς τα όρια μεταξύ της Δημαρ και των άλλων πολιτικών δυνάμεων της αριστεράς. Οι πολιτικές θέσεις που διαχωρίζουν την Δημοκρατική Αριστερά από την υπόλοιπη αριστερά είναι αρκετές, αυτές όμως που αποτελούν την βάση και την αναγκαία προϋπόθεση, από την πλευρά της Δημαρ, για την άσκηση πραγματικής πολιτικής, είναι, ο αριστερός Ευρωπαϊσμός, η μεταρρυθμιστική στρατηγική, και η κυβερνητική εξουσία. Αυτές τις τρεις πολιτικές θέσεις θα αναλύσω στην συνέχεια.
– Η Ευρώπη σήμερα κυριαρχείται από συντηρητικές, νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι οποίες απέχουν ριζικά από την αντίληψή της Δημαρ για την Ενωμένη Ευρώπη. Αυτό όμως που είναι πλέον δεδομένο στην εποχή μας, είναι ότι μια χώρα μόνη της δεν μπορεί να επιβιώσει στον σημερινό κόσμο. Η απόλυτη κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου καθιστά αδύνατη την άσκηση πολιτικής από μικρές μεμονωμένες χώρες, οι οποίες παραμένουν ανυπεράσπιστες στις επιθέσεις των αγορών, όπως συνέβη και με την χώρα μας. Όλη η πολιτική φιλοσοφία που στηριζόταν μέχρι σήμερα στην ανάλυση του Έθνους κράτους απαιτεί ριζική αναθεώρηση. Αν θέλουμε να ελπίζουμε σε διαφορετικού τύπου κοινωνίες, με βάση τον δημοκρατικό σοσιαλισμό και την πολιτική οικολογία, αυτό μπορεί να γίνει μόνο σε κρατικές οντότητες που έχουν την αντίστοιχη κρίσιμη μάζα, όπως στην περίπτωσή μας είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν η χώρα μας φύγει από την Ε.Ε. και προσπαθήσει να εφαρμόσει σοσιαλιστικά προγράμματα, θα καταλήξει σαν την Αλβανία προ του 1989, η σαν την Κούβα σήμερα. Η παραμονή στην Ε.Ε. και η πάλη για αλλαγή της πολιτικής που κυριαρχεί σήμερα σε αυτήν, είναι ζήτημα αρχής για την Δημοκρατική αριστερά.
– Μια αντίθεση, επανάσταση η μεταρρύθμιση, που αποτέλεσε πεδίο διαμάχης στο εσωτερικό του αριστερού κινήματος σε ολόκληρη την ιστορία του, εξακολουθεί και σήμερα, έστω με διαφορετική μορφή, να χαρακτηρίζει τις διαφορετικές αντιλήψεις στον χώρο της αριστεράς. Η εμπειρία από την πρώην Σοβιετική Ένωση, και τις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες, απέδειξε ότι δεν μπορεί να υπάρξει σοσιαλισμός χωρίς δημοκρατία και ελευθερία, ούτε ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία χωρίς την συναίνεση και ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Η πρωτοπορία του κόμματος, η ριζική ανατροπή του συστήματος, είναι έννοιες που προέρχονται από το παρελθόν, και πλέον είναι κενές περιεχομένου για την άσκηση πραγματικής πολιτικής. Ο μόνος δρόμος για τον σοσιαλισμό, του οποίου βέβαια σήμερα δεν μπορούμε να καθορίσουμε την μελλοντική μορφή του, είναι η διεύρυνση της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα, η ενεργός συμμετοχή του λαού στα κοινωνικά δρώμενα, ο συνεχής μετασχηματισμός και μεταρρύθμιση του καπιταλιστικού συστήματος.
– Η άσκηση κυβερνητικής εξουσίας αποτελούσε το αγκάθι για ολόκληρη την αριστερά και για ολόκληρη την ιστορία της. Η συμμετοχή στην άσκηση εξουσίας θεωρείται ακόμη και σήμερα ταμπού για τα αριστερά κόμματα, τα οποία περιορίζονται στην άρνηση, στον καταγγελτικό λόγο, στην άσκηση πολιτικής μόνο μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες και τα κινήματα. Ακόμη και λεκτικά όταν αποδέχονται ότι μπορούν να ασκήσουν κυβερνητική εξουσία, οι όροι και οι προϋποθέσεις είναι τέτοιοι που δεν χωρά κανείς άλλος, ενώ όταν πραγματικά βρέθηκαν μπροστά στο δίλλημα να αποφασίσουν, (π.χ. δημοσκοπική άνοδος του Συριζα πριν τις προηγούμενες εκλογές), απέφυγαν την δυνατότητα σαν ο διάολος το λιβάνι.
Η Δημοκρατική αριστερά δεν θα περιμένει την κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων, την οποία δεν επιθυμεί άλλωστε, για να ασκήσει πραγματική πολιτική. Η άσκηση εξουσίας δεν είναι αυτοσκοπός αλλά το βασικό μέσον για την προοδευτική διακυβέρνηση της χώρας με στόχο, πρώτον, την άμεση βελτίωση της ζωής των πολιτών, με την αντιπαλότητα στο νεοφιλελευθερισμό, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την ανακατανομή εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, την προστασία του περιβάλλοντος και την οικολογική ανάπτυξη, και δεύτερον, για την δημιουργία προϋποθέσεων για το σοσιαλισμό, με την διεύρυνση της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα, την ενεργοποίηση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, τον ριζικό μετασχηματισμό του καπιταλιστικού συστήματος.
Οι βασικές πολιτικές θέσεις που ανέλυσα παραπάνω έχουν υποστηρικτές και σε άλλους πολιτικούς χώρους και ειδικά στον Συνασπισμό. Για την Δημοκρατική Αριστερά όμως αποτελούν τις βασικές αρχές για την άσκηση πολιτικής, και βέβαια, δεν μπορούν να συναθροιστούν με απόψεις που υποστηρίζουν, την έξοδο από το Ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ριζική ανατροπή του συστήματος, την άρνηση άσκησης κυβερνητικής εξουσίας.
Ο βασικός λόγος που τα στελέχη της Δημοκρατικής Αριστεράς αποχώρησαν από τον Συνασπισμό είναι ότι, ειδικά στον Συριζα και τις συνιστώσες του, οι απόψεις αυτές ήταν κυρίαρχες, με αποτέλεσμα την αδυναμία άσκησης πραγματικής πολιτικής. Για όσο διάσημα συμμετείχα στον Συριζα σαν ανένταχτος αριστερός, τα μόνα θέματα που συμφωνούσαμε τελικά ήταν, η συμπαράσταση στους αγώνες των εργαζομένων, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών και των φυλακισμένων, η προστασία των δημόσιων χώρων, τα οποία αποτελούσαν και το μοναδικό πεδίο άσκησης πολιτικής.
Στη συνέχεια θα προσπαθήσω να διευκρινίσω τις διαφορές της Δημοκρατικής Αριστεράς με το Πασοκ. Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι δεν με ενδιαφέρει το πραγματικό, ιστορικό και σημερινό Πασοκ, που πλέον δεν έχει καμιά σχέση με την σοσιαλδημοκρατία, αλλά το Πασοκ που οραματίστηκαν χιλιάδες συμπολίτες μας, ένα δυνητικά σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Το σημερινό Πασοκ ευθύνεται άμεσα για την κατάσταση της χώρας μας, για τους Τσουκάτους, Μαντέληδες, Τσοχατζόπουλους, για το αναποτελεσματικό κομματοκρατούμενο κράτος, και βέβαια, η νεοφιλελεύθερη πολιτική που άσκησε και ασκεί, δεν έχει καμιά σχέση με την ιδεολογία και το πολιτικό πρόταγμα της Δημοκρατικής Αριστεράς.
Η βασική διαφορά της Δημοκρατικής Αριστεράς με την σοσιαλδημοκρατία είναι ότι, ο τελικός στόχος της σοσιαλδημοκρατίας, το κοινωνικό κράτος, η εργασιακή ειρήνη, η μερική αναδιανομή του πλούτου με την φορολόγηση των οικονομικά ισχυρών, πράγματα που κατακτήθηκαν μερικά στην μεταπολεμική Ευρώπη, για την Δημοκρατική Αριστερά αποτελούν μεν μεσοπρόθεσμο στόχο, για την άμεση βελτίωση της ζωής των πολιτών, αλλά ουσιαστικά είναι το μέσον, όταν συνδυαστεί και με μια σειρά άλλων πολιτικών, για τον ριζικό μετασχηματισμό του καπιταλισμού. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε σήμερα ποια ακριβώς μορφή θα έχει μια μελλοντική κοινωνία, που θα έχει σαν βάση τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία, αλλά σίγουρα δεν θα έχει, ούτε την μορφή της κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας, που γνωρίσαμε στην Ανατολική Ευρώπη, ούτε την μορφή του ελεγχόμενου καπιταλισμού με κοινωνικό κράτος, που γνωρίσαμε στις σκανδιναβικές χώρες τις προηγούμενες δεκαετίες.
Η βασική διαφορά λοιπόν της σοσιαλδημοκρατίας με την Δημοκρατική αριστερά είναι ότι η μεν προσπαθεί να απαλύνει τις αντιθέσεις του καπιταλισμού, η δε παλεύει για τον ριζικό μετασχηματισμό και αντικατάστασή του. Αυτός είναι ο λόγος που η Δημαρ δεν πρόκειται να γίνει κόμμα της σοσιαλδημοκρατίας και κρατάει την αυτοτέλειά της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να συνεργαστεί, είτε με την σοσιαλδημοκρατία, είτε με τα υπόλοιπα αριστερά κόμματα.
