Εκδήλωση μνήμης και πολιτισμού για τα 400 χρόνια από την επανάσταση του Διονυσίου του Φιλοσόφου – Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου στις 20.00 το απόγευμα, Ίτς Καλέ:
Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 400 χρόνια από την επανάσταση του Διονυσίου του Φιλοσόφου. Ήταν 10 Σεπτεμβρίου του 1611 όταν χίλιοι, περίπου, εξεγερμένοι αγρότες και βοσκοί με επικεφαλής τον εμπνευσμένο ιεράρχη Διονύσιο τον αποκαλούμενο Φιλόσοφο, κυρίως από την περιοχή της Παραμυθιάς, οπλισμένοι με γεωργικά εργαλεία, κατέλαβαν για μια νύχτα τα Ιωάννινα, πυρπολώντας το διοικητήριο του Οσμάν Πασά στην Καλούτσανη, στην πρώτη εξέγερση τέτοιας έκτασης και έντασης στον ελλαδικό χώρο την εποχή της Τουρκοκρατίας.
Το κίνημα της εξέγερσης είχε έντονα εθνικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Αφορμές του στάθηκαν οι νέοι, εξαντλητικοί φόροι που μόλις είχαν επιβληθεί. Αφετηρία του η περιοχή της Μονής του Αγίου Δημητρίου Διχουνίου – το ορμητήριο του Διονυσίου.
Ο Διονύσιος, με καταγωγή από την Παραμυθιά, είχε μονάσει για πρώτη φορά σε αυτό το Μοναστήρι, κατόπιν σπούδασε φιλοσοφία στην Ιταλία, υπηρέτησε ως Μέγας Αρχιδιάκονος στο Πατριαρχείο, Πρωτοσύγγελος στο Γαλατά και Έξαρχος του Πατριάρχη στις εκκλησίες Θεσσαλίας, Ηπείρου και Πελοποννήσου.
Το 1591 εκλέγεται Μητροπολίτης Λάρισας και λίγο αργότερα μεταφέρει την έδρα του στα Τρίκαλα όπου προετοιμάζει το επαναστατικό κίνημα. Το 1601 κηρύσσεται έκπτωτος από το Πατριαρχείο, μετά την αποτυχία του πρώτου κινήματος που επιχείρησε στην περιοχή της Θεσσαλίας, μαζί με τον θυσιασθέντα τότε και κατοπινά Νεομάρτυρα της Εκκλησίας μας Σεραφείμ. Πρώτοι σταθμοί της εξέγερσης του 1611 στάθηκαν οι επιθέσεις ενάντια στους Τούρκους στη Τουρκογρανίζη (Γρανίτσα) και τη Ζαραβούσα (Άγιος Νικόλαος). Στις 11 Σεπτεμβρίου 1611 η επανάσταση του Διονυσίου, προδομένη και από τους Προεστούς των Ιωαννίνων, καταπνίγεται στο αίμα, ο ίδιος συλλαμβάνεται με προδοσία και γδέρνεται ζωντανός σε σπηλιά του Κάστρου, δίπλα στις όχθες της Παμβώτιδας. Δύο μέρες μετά καίγονται ζωντανοί δύο άλλοι πρωτεργάτες του κινήματος, ο Ντελή Γιώργος και ο Λάμπρος και τα κεφάλια τους, μαζί με άλλα 83 κεφάλια επαναστατών και το δέρμα του Διονυσίου στέλνονται ως τρόπαια στην Κωνσταντινούπολη.
Η κατάπνιξη του κινήματος επιφέρει μεγάλες και βίαιες αλλαγές στον ευρύτερο Ηπειρωτικό χώρο. Καταργούνται προνόμια που είχαν παραχωρηθεί από τα 1430 στους κατοίκους των Ιωαννίνων, εκδιώχνονται σε δύο φάσεις (1613, 1618) όλοι οι Χριστιανοί από το Κάστρο των Ιωαννίνων και, κυρίως, εξαπλώνεται η τρομοκρατία σε βάρος των Χριστιανών και ο μαζικός, βίαιος εξισλαμισμός των πληθυσμών της Ηπείρου. Ο Διονύσιος παραδίδεται από τους εχθρούς του στη χλεύη της Ιστορίας ως Σκυλόσοφος. Στο μεταξύ, όμως, ο σπόρος που πότισε με το ίδιο του το αίμα, δίπλα στο αίμα των εξεγερμένων χωρικών, ρίζωσε βαθιά στις καρδιές των υπόδουλων Ηπειρωτών για να καρπίσει αργότερα στην Ήπειρο αλλά και σε όλη την Ελλάδα.
Η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος τιμά την επέτειο των 400 χρόνων από το επαναστατικό κίνημα του Διονυσίου του Φιλοσόφου, αντλώντας πολύτιμα διδάγματα και προβάλλοντας την ξεχωριστή αξία και την προσφορά της στην ιστορική διαδρομή του τόπου και του λαού μας. Η Π.Σ.Ε. ανέλαβε την πρωτοβουλία για τη διοργάνωση τριήμερου κύκλου εκδηλώσεων ακριβώς τις ημέρες που συμπληρώνονται 400 χρόνια, στους τόπους που περιγράφουν την ηρωική διαδρομή του επαναστατικού κινήματος του 1611. Έτσι προσκάλεσε σε συνδιοργάνωση, θέτοντας υπό την αιγίδα της τις εκδηλώσεις των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ιερά Μονή Διχουνίου και τη Θεσπρωτία ενώ διοργανώνει την καταληκτική και κορυφαία εκδήλωση του τριημέρου στα Γιάννενα.
Η Π.Σ.Ε. διοργανώνει την κεντρική εκδήλωση για τα 400 χρόνια από το επαναστατικό κίνημα του Διονυσίου του Φιλοσόφου τη Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου και ώρα 8 μ.μ. στο Κάστρο Ιωαννίνων, στο Ιτς Καλέ. Η εκδήλωση μνήμης και πολιτισμού, αναδεικνύοντας τα επίκαιρα εθνικά και κοινωνικά μηνύματα της επετείου, έχει χαρακτήρα πολυθεάματος, συνταιριάζοντας ιστορικό και ποιητικό αναλόγιο με μουσική, χορό και προβολές οπτικοακουστικού υλικού. Το μουσικό πρόγραμμα είναι αφιερωμένο στα ηπειρώτικα τραγούδια της Ιστορίας με την κομπανία του πρωτομάστορα της παράδοσής μας Γρηγόρη Καψάλη και τον Γιάννη Παπακώστα στο τραγούδι. Στην εκδήλωση συμμετέχουν, επίσης, οι κυράδες της Άνω Δερόπολης και τα πολυφωνικά σύνολα “Ήνορο” και “Χαονία».
Η εκδήλωση παρουσιάζεται από διακεκριμένους Ηπειρώτες ηθοποιούς σε σενάριο και σκηνοθεσία του Εφόρου Πολιτισμού της Π.Σ.Ε Αλέξανδρου Λαμπρίδη. Η εκδήλωση διοργανώνεται από την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος με τη στήριξη και τη συνεργασία της Περιφέρειας Ηπείρου, των Δήμου Ιωαννίνων, Ζίτσας και Σουλίου, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιωαννιτών.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί με την ευγενική χορηγία του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και των Κρατικών Λαχείων, τους οποίους και ευχαριστούμε δημόσια, που με τη στήριξή τους αναδεικνύεται ένα κορυφαίο γεγονός της ιστορίας μας και το επίκαιρο και πολύτιμο αξιακά περιεχόμενο της επετείου του.
