Άρθρο του Κ. Γάτσιου*
Το τίμημα που συμφωνήθηκε να καταβάλλει το CVC Fund στην Εθνική Τράπεζα το 2021 για την εξαγορά του 90% της Εθνικής Ασφαλιστικής ήταν 454,5 εκατ. ευρώ, καθώς η αποτίμηση της εταιρείας τότε υπολογίστηκε στα 505 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, το CVC Fund κατέβαλε στην Εθνική Τράπεζα μόνο 221,5 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 233 εκατ. ευρώ συμφωνήθηκε να καταβληθούν στο τέλος της πενταετίας από τη χρονική στιγμή της εξαγοράς (δηλαδή το 2026), υπό την προϋπόθεση ότι τότε, στο τέλος της πενταετίας, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της εταιρείας δεν θα ήταν χαμηλότερος και οι στόχοι των πωλήσεων δεν θα υπολείπονταν από εκείνους που προέβλεπε το συμφωνηθέν επιχειρησιακό σχέδιο (business plan) της εταιρείας. Σε αντίθετη περίπτωση, το καταβλητέο ποσό των «δόσεων» θα αναπροσαρμοζόταν καθοδικά. Επρόκειτο, αναμφισβήτητα, για μία πολύ πρωτότυπη διευθέτηση: ο πωλητής (Εθνική Τράπεζα) να αναλαμβάνει μέρος του κινδύνου εκτέλεσης του επιχειρησιακού σχεδίου της Εθνικής Ασφαλιστικής από τον αγοραστή (CVC Fund), ο οποίος όμως είναι και εκείνος που ελέγχει και διοικεί την εταιρεία! Επιπροσθέτως, για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η αγοραπωλησία, η Εθνική Τράπεζα υποχρεώθηκε στις χρήσεις 2019 και 2020 να εγγράψει συνολικές ζημίες ύψους 800 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει τη διαφορά μεταξύ της τότε λογιστικής αξίας της εταιρείας, 1,3 δισ. ευρώ, και του τιμήματος πώλησης των 500 εκατ. ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, το υπολειπόμενο ποσό των «δόσεων» δεν καταβλήθηκε ποτέ, γιατί δεν ολοκληρώθηκε το χρονικό διάστημα της πενταετίας. Ως γνωστόν, πρόσφατα, το CVC Fund μεταβίβασε στην Τράπεζα Πειραιώς το ποσοστό που κατείχε στην Εθνική Ασφαλιστική (90%) –στο οποίο θα επανέλθω παρακάτω. Άρα, το τελικό κόστος που επωμίσθηκε το CVC Fund για την εξαγορά της εταιρείας ήταν τα 221,5 εκατ. ευρώ που αρχικά είχε καταβάλλει. Στο μεταξύ, όμως, στην περίοδο 2022-2023 καρπώθηκε μερίσματα άνω των 130 εκατ. ευρώ από διανομή κερδών παρελθουσών χρήσεων, τη στιγμή που στην ίδια περίοδο η Εθνική Ασφαλιστική κατέγραφε ζημίες!
Στην πρόσφατη αγοραπωλησία της Εθνικής Ασφαλιστικής μεταξύ της Τράπεζας Πειραιώς και του CVC Fund, η πρώτη αποτίμησε την αξία της εταιρείας στα 600 εκατ. ευρώ. Η αύξηση της αποτίμησης της εταιρείας, επομένως, σε σχέση με την αποτίμηση του 2021 (505 εκατ. ευρώ) ήταν της τάξης των 100 εκατ. ευρώ. (Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αύξηση, αναμφισβήτητα, τη στιγμή που η εταιρεία ήταν ζημιογόνος, όπως προαναφέρθηκε).
Για την εξαγορά του 90% της εταιρείας που κατείχε το CVC Fund, η Τράπεζα Πειραιώς κατέβαλε το ποσό που αντιστοιχούσε στην ανωτέρω αποτίμηση, δηλαδή 540 εκατ. ευρώ. Επομένως, καθώς το CVC Fund είχε καταβάλλει για την αγορά μόλις 221,5 εκατ. ευρώ, το όφελός του από την πώληση είναι της τάξης του 144%. Εάν συνυπολογιστούν και τα μερίσματα τα οποία είχε στο μεταξύ εισπράξει, η απόδοση της επένδυσής του είναι της τάξης του 200%: εκταμίευσε 221,5 εκατ. ευρώ και εισέπραξε 670 εκατ. ευρώ. Σε διάστημα λιγότερο από τέσσερα χρόνια.
Αναφύονται, εγχωρίως, ορισμένα ερωτήματα άξια απάντησης. Συγκεκριμένα, η Εποπτική Αρχή (Τράπεζα της Ελλάδος – Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης), θα πρέπει να απαντήσει: θεωρεί ότι το τίμημα των 600 εκατ. ευρώ αντανακλά την πραγματική αξία της Εθνικής Ασφαλιστικής; Ταυτοχρόνως, θα πρέπει να εξηγήσει: πώς η αποτίμηση της εταιρείας αυξήθηκε από 505 εκατ. ευρώ σε 600 εκατ. ευρώ μετά από δύο ζημιογόνες χρήσεις; Είναι η Εθνική Τράπεζα που πούλησε φτηνά το 2021 ή η Τράπεζα Πειραιώς που αγόρασε ακριβά το 2025;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα από την Εποπτική Αρχή (αλλά, ίσως, και από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς) όχι μόνο έχουν ενδιαφέρον, αλλά είναι και επιβεβλημένο να παρασχεθούν γιατί αφορούν τόσο στα νόμιμα συμφέροντα των μετόχων των δύο τραπεζών (τα οποία η Εποπτική Αρχή οφείλει να προστατεύει) όσο και γιατί άπτονται λόγων δημοσίου συμφέροντος.
Ας μην ξεχνάμε πως και οι δύο τράπεζες έχουν, επανειλημμένα, κεφαλαιοποιηθεί από τον Έλληνα φορολογούμενο και, σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά, μπορεί και πάλι να κληθεί ο φορολογούμενος να συνεισφέρει.
*Ο Κωνσταντίνος Γάτσιος είναι ομότιμος καθηγητής, πρώην πρύτανης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τομεάρχης Ανάπτυξης και Επενδύσεων του ΠΑΣΟΚ
