Στις 27 προς 28 Ιουνίου του 2015 ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, με ένα δραματικό διάγγελμα από τηλεοράσεως, ανακοίνωνε τη διενέργεια δημοψηφίσματος σχετικά με τα μέτρα που πρότειναν οι ευρωπαίοι δανειστές της χώρας – δανειστές που αργότερα θα μετονομαζόταν σε …”θεσμούς”.
Ακολούθησε άνευ προηγουμένου ανησυχία από τους πολίτες, το κλείσιμο των τραπεζών -πράγμα που είχε να συμβεί στη χώρα από την περίοδο της γερμανικής κατοχής κατά το 1941- μια εβδομάδα γεμάτη εντάσεις, και το χειρότερο, η σπίθα του διχασμού απλώθηκε από άκρη σε άκρη στη χώρα, σαν …μεταδοτικός ιός.
Εκτός από τις τράπεζες έκλεισε προσωρινά και το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και σταμάτησαν όλες οι σχετικές συναλλαγές.
«Ο ελληνικός λαός καλείται να αποφασίσει με την ψήφο του εάν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup στις 25 Ιουνίου και αποτελείται από δύο έγγραφα, τα οποία συγκροτούν την πρόταση επί της οποίας προτείνεται το δημοψήφισμα» ήταν οι φράσεις του τότε πρωθυπουργού Α. Τσίπρα στο τηλεοπτικό διάγγελμα, ενώ δημοψήφισμα στη χώρα είχε να διενεργηθεί από τη δεκαετία του ’70 όταν ο ελληνικός λαός αποφάσισε για τη μορφή του πολιτεύματος και κατάργησε τη μοναρχία.
Αμέσως μετά, άρχισαν μαζικές αναλήψεις σε ΑΤΜ ανά τη χώρα, και άρχισαν να παρατηρούνται ουρές στα πρατήρια καυσίμων πράγμα που έκανε την επιβολή μέτρων απαραίτητη.
Λίγες μέρες αργότερα, εκδόθηκε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου η οποία ρύθμιζε όλες τις σχετικές διαδικασίες και επέτρεπε τη λειτουργία μόνο των ΑΤΜ των τραπεζών, με ημερήσιο όριο αναλήψεων μόλις 60 Ευρώ για την κάθε κάρτα αναλήψεων.
Δημοψήφισμα το …αχρείαστο
Στο κλίμα αυτό και σε γενικευμένη οικονομική ανησυχία αλλά και με πολλά προβλήματα για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν στο εξωτερικό εμπόριο, αφού δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν εμβάσματα προς τράπεζες εκτός της χώρας, διενεργήθηκε το Δημοψήφισμα σχετικά με την αποδοχή ή όχι του σχεδίου των δανειστών.
Στο δημοψήφισμα του 2015 το “ΟΧΙ” (στο σχέδιο των δανειστών) έλαβε ποσοστό 61,31% και με το αποτέλεσμα αυτό, η κυβέρνηση συνέχισε τις διαπραγματεύσεις που τελικά οδήγησαν στο 3ο μνημόνιο που έγινε τελικά νόμος του κράτους την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου του 2015, με μέτρα όπως πολλοί υποστήριζαν δυσμενέστερα από τα αρχικά…
Τα Capital Controls άρχισαν να αίρονται σταδιακά, καθώς στη συνέχεια υπήρξαν νέες εκλογές, από τις οποίες προέκυψε νέα κυβέρνηση συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ (κόμμα Καμμένου) αλλά με αρκετές αλλαγές και αποχωρήσεις σε σχέση με την κυβέρνηση της προηγούμενης περιόδου, με χαρακτηριστικότερη εκείνη του πρώην υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη.
Οι πολίτες δεν μπορούσαν να κάνουν ανάληψη από τις τράπεζες μεγαλύτερη από 60 ευρώ την ημέρα. Αν μια ημέρα δεν εισέπρατταν το ποσό, δεν είχαν το δικαίωμα να το μεταφέρουν σε επομένη. Δεν μπορούσαν να μεταφέρουν χρήματα στο εξωτερικό, να αγοράζουν μετοχές, ομόλογα ή αμοιβαία κεφάλαια, να ανοίξουν νέους τραπεζικούς λογαριασμούς, ή να αγοράζουν από το εξωτερικό. Παράλληλα, οι περισσότερες εμπορικές συναλλαγές θα έπρεπε να περάσουν από την έγκριση της Επιτροπής Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών.
Οι οικονομικές επιπτώσεις ήταν πολύ σημαντικές: Oι εξαγωγές της χώρας μειώθηκαν από 26,2 δισ. ευρώ σε 21,9 δισ. και οι εισαγωγές από 47,1 σε 36,4 δισ. ευρώ σε μια διετία, οι τράπεζες πιέστηκαν ακόμη περισσότερο ενώ οι χρηματιστηριακές του αξίες “έγραψαν” μεγάλες απώλειες.
Το επόμενο διάστημα και καθώς η εμπιστοσύνη επανέρχονταν, άρχισαν να χαλαρώνουν οι περιορισμοί.
Τα Capital Controls καταργήθηκαν οριστικά και απελευθερώθηκαν οι αναλήψεις την 1η Οκτωβρίου του 2018, σχεδόν 3,5 χρόνια μετά την επιβολή τους, αφού ταλαιπώρησαν τα μέγιστα πολίτες και επιχειρήσεις και αφού έγραψαν άλλο ένα σκοτεινό κεφάλαιο στη σύγχρονη οικονομική ιστορία της χώρας…
