Σαν σήμερα 23 Ιουνίου 1996, έφυγε από τη ζωή ο Ανδρέας Παπανδρέου μετά από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο στο σπίτι του στην Εκάλη. Ο θάνατός του προκάλεσε κύμα συγκίνησης σε όλη τη χώρα, και πλήθος κόσμου παρευρέθηκε στην κηδεία του.
Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου (5 Φεβρουαρίου 1919 – 23 Ιουνίου 1996) ήταν πρόεδρος και ιδρυτής του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ) και αργότερα του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ), του οποίου η ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη περιείχε το τρίπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση».
Διετέλεσε πρωθυπουργός τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996. Ήταν γιος του επίσης πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, ο οποίος πρωταγωνίστησε τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα τις δεκαετίες του ’50 και του ’60.
Επιστροφή στην Ελλάδα το 1974
Υπήρξε ηγέτης με ευρύτατη λαϊκή αποδοχή αλλά δημιούργησε πολλούς φανατικούς εχθρούς στο εσωτερικό, και προκάλεσε συχνά την αγανάκτηση της δυτικής κοινής γνώμης και σωρεία επικριτικών κειμένων στα δυτικά ΜΜΕ.
Τα προφητικά λόγια του
Τα όσα είπε στη σύνοδο των Καννών το 1995 για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το που οδηγείται υπήρξαν προφητικά…
«Τι είναι η Ενωμένη Ευρώπη; Ποιος την κυβερνά; Τι ρόλο παίζουμε πλέον εμείς, οι κυβερνήσεις, οι εθνικές κυβερνήσεις; Αυτά είναι ερωτήματα πολύ βασικά…» λέει ο Ανδρέας…
Ήταν ίσως ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη συμβολή στη διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα. Ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «Εθνικόφρονες-Κομμουνιστές» και στη θέση του επέβαλλε το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά».
Από το κυβερνητικό του έργο ξεχωριστή θέση στη νεοελληνική πολιτική ιστορία έχουν:
- Η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης,
- Οι τομές στο θεσμικό πλαίσιο του συνδικαλιστικού κινήματος,
- Η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης τη δεκαετία του 1980
- Η δημιουργία του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), κατά τη δεύτερη περίοδο διακυβέρνησης, στη δεκαετία του ’90
- Η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, η οποία παγίωσε πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο δημοκρατίας που εφαρμόζει έκτοτε η χώρα μας, περιορίζοντας δραστικά τις εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Άλλες σημαντικές τομές των κυβερνήσεών του Ανδρέα Παπανδρέου:
- Η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18,
- Η εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος γραφής (1982) και η κατάργηση της «ποδιάς» (ομοιόμορφη σχολική ενδυμασίας (1982)
- Η θέσπιση των επιδομάτων (τέκνων, αναπηρίας κτλ) και η αναγνώριση του εργατικού ατυχήματος,
- Οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων
- Η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου
- Η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.
Οι αντίπαλοι του Ανδρέα Παπανδρέου από τον συντηρητικό και τον φιλελεύθερο χώρο αναγνώρισαν τις προσπάθειές του να αποκαταστήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που είχαν υποστεί διώξεις και ταπεινώσεις από το αυταρχικό μετεμφυλιακό κατεστημένο και να χτίσει κράτος πρόνοιας, αλλά επέκριναν την μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών και του δημοσίου χρέους στην οικονομική του διαχείριση, την προσπάθεια επιβολής στη δημόσια διοίκηση που του καταλόγισαν και την εξωτερική του πολιτική, την οποία θεωρούσαν μαξιμαλιστική και επικίνδυνη στις μεθόδους και τους στόχους της, ενώ από τον χώρο της Αριστεράς υπήρξαν επικρίσεις.
Οι θέσεις του για το ζήτημα των Σκοπίων ήταν ότι δεν πρέπει επ ουδενί να υπάρχει η λέξη “Μακεδονία” ως συστατικό του ονόματος.
Επίσης, ο «Αντρέας» όπως είχε καθιερωθεί το όνομα του από τον ελληνικό λαό, επικρίνονταν συχνά από τους αντιπάλους τους για την αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων καθώς και για το καθεστώς προσωπολατρίας με το οποίο τον περιέβαλλαν τα πλήθη των πολιτικών οπαδών του.
Εκτός από πολιτικός, ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν και «σταρ» και συχνά απασχολούσε τα ΜΜΕ με την κοινωνική του ζωή, ενώ πτυχές από το προσωπικό «στυλ ζωής» του έγιναν αντικείμενο μίμησης από πολλούς Έλληνες.
με πληροφορίες από: zougla.gr, ert.gr, wikipedia
