Στη δημοσιότητα έδωσε η παράταξη «Ενότητα Πολιτών» του πρ. Δημάρχου Ιωαννιτών Θ. Μπέγκα την πρόταση της για το «Γιαννιώτικο Σαλόνι», στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης:
«Το Πάρκο Πυρσινέλλα, σύμφωνα με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Ιωαννίνων (Πρόταση Μελετητή, Β΄ Φάση, 2009), χαρακτηρίζεται ως «Περιαστικό Πράσινο Υπερτοπικής Κλίμακας».
Με την πρότασή μας, εκφράζεται η ανησυχία μας, τόσο ως προς τη διαδικασία της διαβούλευσης όσο και ως προς τη διαδικασία εκπόνησης του σχεδίου ανάπλασης. Στο πλαίσιο αυτής της ανησυχίας, παραθέτουμε σειρά παρατηρήσεων και προτάσεων για να βοηθήσουμε στην κατεύθυνση μιας πιο δομημένης και ξεκάθαρης κατεύθυνσης για τον τελικό σχεδιασμό της ανάπλασης.
Από την πρόταση της δημοτικής αρχής φαίνεται ότι το Πάρκο Πυρσινέλλα λαμβάνει τα χαρακτηριστικά ενός αθλητικού συγκροτήματος (πλησίον ενός υφιστάμενου, του Πανηπειρωτικού Γηπέδου) σε μίξη με μια πολιτιστική παρέμβαση με ανεπαρκή τεκμηρίωση της σκοπιμότητάς της.
Κατά την δύσκολη περίοδο που περνά η κοινωνία μας εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, οι πολίτες εκ των συνθηκών φαίνεται να διαμορφώνουν συνειδητά μία νέα άποψη για τους δημόσιους χώρους. Η ανάγκη για ποιοτικούς, πράσινους χώρους οδήγησε όλους τους πολίτες να αναζητήσουν καταφύγιο σε αυτούς. Κι ενώ αυτά συμβαίνουν με την κοινωνία η δημοτική αρχή επιλέγει να θέσει σε διαβούλευση την αξιοποίηση ενός από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά τοπόσημα της πόλης, εν μέσω του αποκλεισμού, μη λαμβάνοντας υπόψη πως με αυτόν τον τρόπο αποκλείει τις εκ του σύνεγγυς συναντήσεις και τον πραγματικό διάλογο.
Αξιολογούμε ότι ο χρόνος για έναν τόσο σημαντικό διάλογο δεν είναι ο κατάλληλος.
Τίθεται όμως κι ένα ακόμα ερώτημα: Είμαστε σίγουροι ότι δεν αποκλείονται κάποιοι από το διάλογο; Με λιγότερα από 20 σχόλια για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, θα θεωρηθεί επιτυχημένη, ολοκληρωμένη και συμμετοχική αυτή η διαδικασία; Τι γίνεται με όσους δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε ηλεκτρονικά μέσα και στην πλατφόρμα διαβούλευσης;
Η ανησυχία μας λοιπόν, είναι ξεκάθαρη: Μήπως η πόλη είναι απούσα από τη διαβούλευση;
Κρίσιμο σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι «ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΑΝΟΙΧΤΟ». Διάλογος με τις πόρτες κλειστές δε γίνεται.
Τονίζεται δε, ότι η κοινωνία πρέπει να γνωρίζει πως αναγκαίο προαπαιτούμενο είναι η εκπόνηση «διαχειριστικής μελέτης» για το Πάρκο Πυρσινέλλα. Μετά την έγκριση της «διαχειριστικής μελέτης» πρέπει να κληθούν οι πολίτες να διαβουλευτούν επί της «πρότασης ανάπλασης».
Τα όρια της μελέτης
Τα όρια της περιοχής μελέτης είναι λάθος. Το υπό διαβούλευση κείμενο ενώ αναφέρεται στην ανάπλαση του Πάρκου Πυρσινέλλα, αντιμετωπίζει το Πάρκο τμηματικά, χωρίς να λαμβάνει υπόψη το σύνολο της έκτασής του. Προτείνει λοιπόν παρεμβάσεις στο δυτικό τμήμα του Πάρκου Πυρσινέλλα, αγνοώντας το σύνολο του χώρου.
Με δεδομένο αυτό, προτείνουμε την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του πάρκου ως συνόλου, δηλαδή μελέτη και των δυο τμημάτων εκατέρωθεν της Εθνικής και προς αυτή την κατεύθυνση στοχεύει η δική μας πρόταση.
Πρόσβαση και κινητικότητα
Τι νόημα έχει να δημιουργήσεις έναν «εσωτερικό ποδηλατόδρομο» ή ένα «skate park» αν φτάνεις σε αυτό μόνο με αυτοκίνητο;
Από το Δήμο Ιωαννιτών και την Περιφέρεια Ηπείρου έχουν μελετηθεί και έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για έργα ποδηλατόδρομων που θα αλλάξουν τη φυσιογνωμία της πόλης:
Ποδηλατόδρομος παραλίμνιου μετώπου (έργο πεζόδρομου και ποδηλατόδρομου για τη σύνδεση της πλατείας Μαβίλη με το Πέραμα)
Ποδηλατόδρομος από τον κόμβο του Πανηπειρωτικού σταδίου έως τον κόμβο της Βογιάνου (έργο Ολοκλήρωση μεγάλου δακτυλίου πόλης Ιωαννίνων)
Ποδηλατόδρομος οδού Νιάρχου (έργο αναβάθμισης του άξονα Στ. Νιάρχου)
Σε περίπτωση που ο σχεδιασμός ανάπλασης δεν προβλέπει-προτείνει τον τρόπο σύνδεσης με τους ήδη μελετημένους ποδηματόδρομους, η πρόταση για εσωτερικό ποδηλατόδρομο αυτόματα θα πρέπει να αναθεωρηθεί, αφού δεν θα αξιοποιηθεί από τους πολίτες των Ιωαννίνων.
Συνεπώς, θα πρέπει να μελετηθεί και να προβλεφθεί η ήπια και άμεση διασύνδεση του Πάρκου με τη Λίμνη, στοιχείο για το οποίο δεν γίνεται καν αναφορά στην πρόταση ανάπλασης της δημοτικής αρχής.
Χωροθέτηση αθλητικών εγκαταστάσεων και υποδομών
Η πόλη δεν χρειάζεται ακόμη ένα αθλητικό κέντρο σε απόσταση μόλις 1,5 χιλιομέτρων από το Πανηπειρωτικό στάδιο.
Η υπό διαβούλευση πρόταση της δημοτικής αρχής δίνει σημαίνουσα βαρύτητα στην χωροθέτηση νέων αθλητικών εγκαταστάσεων, εντός ενός πάρκου, με μια ιδιαίτερα απλουστευμένη προσέγγιση, χωρίς να λαμβάνει υπόψη της κανέναν από τους επιβαρυντικούς για το περιβάλλον παράγοντες που απαιτούνται για τη λειτουργία τους, όπως η φωτορύπανση, η ηχορύπανση, η ενεργειακή σπατάλη, κτλ.
Εδώ τίθεται επίσης το κρίσιμο ερώτημα: Ποιο θα είναι το καθεστώς λειτουργίας και συντήρησης των εγκαταστάσεων;
Τι προτείνουμε
Το πάρκο που οραματιζόμαστε είναι ένας πνεύμονας πρασίνου που θα απευθύνεται στο σύνολο της πόλης, όλες τις εποχές του χρόνου σε καθημερινή βάση. Κυρίαρχη παράμετρος σε οποιαδήποτε ανάπλαση αστικού πάρκου είναι ο άνθρωπος
Συνοπτικά, και στο πλαίσιο δημιουργικής συνεισφοράς στην πρώιμη αυτή διαβούλευση αναφέρουμε τους κύριους άξονες που θα έπρεπε να ληφθούν υπ’ όψιν στην εκπόνηση ενός σωστού masterplan.
Τα όρια
Πρόβλεψη σε επίπεδο σχεδιασμού για μελλοντική σύνδεση με το στρατόπεδο Βελισσαρίου.
Μέγεθος και θέση του πάρκου
Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του πάρκου ως συνόλου, δηλαδή μελέτη και των δυο τμημάτων εκατέρωθεν της Εθνικής οδού τόσο στη φάση της Διαχειριστικής Μελέτης που πρέπει να προηγείται κάθε σχεδιασμού, όσο και στη οριστική πρόταση ανάπλασης.
Πρόσβαση
Έμφαση στην προσβασιμότητα σε δυο κατευθύνσεις: Σύνδεση με τον αστικό ιστό με δίκτυο ποδηλατοδρόμων και δημιουργία κατάλληλου και ασφαλούς χώρους στάθμευσης. Θα πρέπει να γίνει μια ενιαία προσέγγιση σχεδιασμού ανάπλασης και συγκοινωνιακής προσέγγισης με έμφαση στην ενίσχυση της προσβασιμότητας και προσπελασιμότητας των περιοχών ανάπλασης χωρίς αποκλεισμούς, τόνωση των δημόσιων συγκοινωνιών και των ήπιων μορφών μετακίνησης.
Αθλητισμός
Δεδομένης της αθλητικής δραστηριότητας που ήδη αναπτύσσεται στο Πάρκο, πρότασή μας είναι να αναθεωρηθούν οι υφιστάμενες προτάσεις και να σχεδιαστούν ηπιότερες παρεμβάσεις με έμφαση στον σχεδιασμό αθλητικών δραστηριοτήτων και όχι εγκαταστάσεων, οι οποίες θα ελαχιστοποιούν την όχληση και θα απαιτούν λιγότερους πόρους για τη συντήρηση και λειτουργία.
Εναλλακτικός αθλητισμός
Η διεθνής εμπειρία έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι εναλλακτικές μορφές αθλητισμού (αναρρίχηση, canopying, δραστηριότητες ανώμαλου δρόμου κλπ) μπορούν να φιλοξενηθούν μέσα σε αυτού του είδους τα πάρκα.
Βλάστηση
Θα πρέπει να επιδειχθεί αυξημένη ευαισθησία ως προς την επικινδυνότητα αλλοίωσης του χαρακτήρα του Πάρκου.
Παιδιά
Εκτός από την τυπική παιδική χαρά που θα πρέπει να προβλεφθεί μεγαλύτερη, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι δεν έχει ληφθεί υπόψη το γεγονός πως έχει διασφαλιστεί η χρηματοδότηση για την υλοποίηση παιδικής χαράς με προδιαγραφές ΑΜΕΑ, μέσω του προγράμματος ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ ΙΙ.
Τέλος, κρίνεται απαραίτητο ο συνολικός σχεδιασμός να εκσυγχρονιστεί με παραμέτρους που θα προβλέπουν σημεία ενδιαφέροντος για τα παιδιά σε όλη την έκταση του πάρκου.
Πάρκο Ευεξίας
Το μικρό τμήμα του Πάρκου Πυρσινέλλα που γειτνιάζει με τον Ζωγράφειο Οίκο Ευγηρίας μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία ενός Πάρκου Ευεξίας (Θεραπευτικού Πάρκου), το οποίο θα περιλαμβάνει θεματικούς κήπους (ενδεικτικά αναφέρονται χρήσεις βοτανικού κήπου, κήπου Ευεργετών, κήπου Αισθήσεων καθώς και χώρος για κηπουρική ΑμεΑ).
Το κεντρικό κτίριο
Πρότασή μας είναι να στεγαστεί εκεί ένας πολιτιστικός χώρος ψηφιακών δράσεων περιβαλλοντικού περιεχομένου και διαδραστικού χαρακτήρα. Πρόκειται για ένα χώρο επισκέψιμο από σχολεία της πόλης αλλά και όλης της Ελλάδας που θα προσελκύει επισκέπτες όλες τις μέρες της εβδομάδας και θα μπορεί να φιλοξενεί δράσεις ασχέτως καιρικών συνθηκών, στα πρότυπα διεθνών αντίστοιχων χώρων.
Αναψυκτήρια
Στα πλαίσια ενός σύγχρονου και περιβαλλοντικά ευαίσθητου σχεδιασμού, θα μπορούσαν να χωροθετηθούν σε στρατηγικά σημεία μικρής κλίμακας και χαμηλής όχλησης αναψυκτήρια, αντί ενός μεγάλου και δύσκολα διαχειρίσιμου κεντρικού.
Ο σχεδιασμός
Με απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη εγκεκριμένης διαχειριστικής μελέτης το επόμενο βήμα για εμβληματικά έργα αυτού του μεγέθους είναι η προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για να εξασφαλιστεί το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Επιπροσθέτως, για τον ορθό σχεδιασμό και λειτουργία του χώρου κρίνεται αναγκαία η εκπόνηση ενός αρχικού (draft) «Κανονισμού Λειτουργίας» του Πάρκου, ο οποίος θα πρέπει να τεθεί σε διαβούλευση ταυτόχρονα με τη διαχειριστική μελέτη
Συμπεράσματα
Η Παράταξη «Ενότητα Πολιτών – Νέα Γιάννενα» αντιλαμβανόμενη το σημαντικό φορτίο ευθύνης και έχοντας διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στην επιστροφή του Πάρκου Πυρσινέλλα στην πόλη και τον Δήμο λέει ΝΑΙ στην προετοιμασία μιας ολοκληρωμένης πρότασης ανάπλασης.
Εκφράζει όμως τον έντονο προβληματισμό της στην αρχική αντιμετώπιση ενός τόσο σημαντικού αισθητικού και περιβαλλοντικού τοπόσημου της πόλης (του σημαντικότερου) με την απλουστευμένη κατάτμηση σε επιφάνειες με εμφανή την απουσία ΟΡΑΜΑΤΟΣ για το χαρακτήρα του Πάρκου.
Η κατάτμηση αυτή δημιουργεί ασύνδετες μεταξύ τους χρήσεις (πως τα γήπεδα ποδοσφαίρου θα συνδυαστούν με τον χώρο πολιτισμού;), ο σχεδιασμός των οποίων θυμίζει τοπογραφική άσκηση χωρίς να έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων οι αρχές του σχεδιασμού.
Επειδή πιστεύουμε ότι η διαβούλευση δεν είναι απλώς μια διαπραγμάτευση ή συμβιβασμός, καθώς δεν έχει κύριο μέλημα να γεφυρώσει μια διαφορά, αλλά να διαμορφώσει κάτι νέο και χρήσιμο, προτρέπουμε τη δημοτική αρχή να λειτουργήσει με γνώμονα τον πραγματικά αναγκαίο χρόνο που απαιτείται για έναν πλήρη, ουσιαστικό και δημιουργικό διάλογο. Οφείλουμε να αποφασίσουμε έχοντας ως βασικό κριτήριο σχεδιασμού το ορθό αποτέλεσμα και όχι το χρονικό (αποτέλεσμα).
Κάντε το σωστά και εμείς είμαστε εδώ να το στηρίξουμε.»
