Σε συζήτηση της ολομέλειας της Βουλής για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με θέμα: «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» συμμετείχε ο βουλευτής Θεσπρωτίας Χ. Κατσούρας, ο οποίος σε ομιλία του τόνισε τα εξής:
«« Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το νομοσχέδιο έρχεται σε μια εποχή που θα τη στιγματίσει το οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Όμως η «χρεοκοπία» – βάζω αυτή τη λέξη σε εισαγωγικά, για να μην παρεξηγηθώ – δεν είναι μόνο οικονομική ή και πολιτική, αλλά και πολεοδομική και οικιστική και οικολογική.
Στην εποχή μας ο φόβος, αυτό το κατεξοχήν πολιτικό συναίσθημα, και το άγχος κυριαρχούν παγκόσμια στον πολιτικό λόγο, στους κυβερνώντες και στους κυβερνώμενους. Φόβος για το μέλλον του πλανήτη, φόβος για τη διατήρηση των κεκτημένων μετά από αγώνες, φόβος για κοινωνική κατάρρευση, φόβος για οικονομική χρεοκοπία, φόβος δηλαδή για τα διάφορα «περιβάλλοντα» που μας περιβάλλουν.
Στην ίδια εποχή, παγκόσμια, λίγες μόνο αξίες έχουν αναβαθμιστεί. Και η πολιτική και η νέα αναδυόμενη παγκόσμια οικονομία – ίσως ακούσια – ενισχύουν όλο και περισσότερο την αξία του τόπου. Ο τόπος όχι μόνο ως γεωγραφία, αλλά και με συγκεκριμένες ειδικές, κοινωνικές, ιστορικές και πολιτιστικές διαστάσεις του χώρου αποκτά δύναμη. Αυτή η δύναμη που προσελκύει παραγωγικές διαδικασίες και δυνάμεις, βοηθά στην επιβίωση σε καιρούς παγκοσμιοποίησης, αλλά και επιβάλλει περιορισμούς σε οικονομικές διεργασίες.
Είναι περιττό – νομίζω – να σταθώ κι εγώ στα πλεονεκτήματα και στην πολυμορφία του ελληνικού τοπίου. Θα τονίσω όμως, ότι το νομοσχέδιο έρχεται σε μια στιγμή που, όχι ως κουλτούρα, αλλά ως ανάγκη υπάρχει μια τάση επιστροφής από το κέντρο προς την ελληνική περιφέρεια. Και εδώ, βέβαια, καθυστερημένα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Έρχεται, επίσης, σε μια εποχή όπου υπάρχει σύγκρουση μεταξύ της οικολογίας και της οικονομίας. Έτσι εκφράζονται αντιθέσεις μεταξύ της ανάγκης για ευτοπία, για ευζωία, και τελικά για υγεία σήμερα και της οικονομίας, αλλά και του κινδύνου για επιβίωση που τίθεται κάπου στο απώτερο μέλλον. Πρόκειται για αντιθέσεις και συγκρούσεις μεταξύ μιας αδιαλλαξίας οικολογικής και μιας αδιαλλαξίας του κέρδους, μεταξύ δηλαδή της αναγκαιότητας για αυτοπεριορισμό του ανθρώπου στο περιβάλλον του και της ιδέας προς όλο και περισσότερη παραγωγή και κατανάλωση αγαθών.
Οι συγκρούσεις αυτές οδηγούν συχνά σε γενικεύσεις, υπερβολές και μύθους, ενώ συχνά η διασπορά του οικολογικού λόγου οδηγεί σε εκμετάλλευση, για πολιτικούς λόγους, της ευρέως και σωστά διαδεδομένης λαϊκής ανησυχίας για τα οικολογικά προβλήματα.
Όμως ας έρθουμε στο νομοσχέδιο. Ποιος είναι ο σκοπός του; Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, σκοπός του είναι: «η αειφόρος διαχείριση και αποτελεσματική διατήρηση της βιοποικιλότητας ως πολύτιμου, αναντικατάστατου και σπουδαίας σημασίας εθνικού κεφαλαίου». Με άλλα λόγια σκοπός του είναι η διατήρηση της ιδιαιτερότητας του ελληνικού τοπίου ή αλλιώς η αναβάθμιση του τόπου ως χώρου και ως έννοιας στον ελλαδικό χώρο. Τον πετυχαίνει;
Νομίζω πως ακούστηκαν διάφορες υπερβολές. Άκουσα και διάβασα με προσοχή πάρα πολλές τοποθετήσεις στην Επιτροπή, αλλά και χθες. Πραγματικά για τα ζητήματα της βιοποικιλότητας, για τη διατήρηση των προστατευομένων περιοχών και τους φορείς τους, για την προστασία των ειδικών ζωνών διαχείρισης, για τα διάφορα είδη χλωρίδας και πανίδας, για την επιστημονική έρευνα, για την κοινωνική ενημέρωση και συμμετοχή οι περισσότεροι συμφωνούμε πως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Όμως, όπως συνήθως γίνεται στον ελλαδικό χώρο, σταθήκαμε όλοι σε ένα άρθρο. Τι γίνεται με το άρθρο 9; Ωστόσο, πριν από την εξειδικευμένη θέση, καλό είναι Κόμματα, φορείς αλλά και Βουλευτές να πάρουν μια συγκεκριμένη αλλά πιο γενική θέση.
Κατ’ αρχήν είμαστε «υπέρ» ή «κατά» της δόμησης εκτός σχεδίου; Είμαστε «υπέρ» ή «κατά» της δόμησης εκτός σχεδίου σε περιοχές Natura; Άκουσα αρκετούς να ασκούν κριτική και να θέτουν ζητήματα οριζόντιων διατάξεων, ειδικών μελετών κλπ. Νομίζω ότι πολλοί δεν είναι ειλικρινείς, γιατί πράγματι υπάρχει πρόβλημα. Το πρόβλημα, όμως, έγκειται στο ότι δεν μπορούμε να δούμε το μέλλον μας συλλογικά, τον τόπο μας ομαδικά, το φυσικό περιβάλλον κοινό για όλους.
Πράγματι, δεν υπάρχει χρόνος και αυτό το νόημα έχει η παρέμβαση που προσπαθεί να κάνει το παρόν νομοσχέδιο και μάλιστα με ήπιο τρόπο, για να μην καταστραφεί το ελληνικό τοπίο και να μη γίνει η ελληνική περιφέρεια, όπως το αττικό τοπίο.
Φυσικά, κύριε υπουργέ, μπορεί να υπάρχουν και εξαιρέσεις και ιδιαιτερότητες, που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν. Χθες ακούστηκαν διάφορα σε αυτήν την αίθουσα.
Επιτρέψτε μου κλείνοντας να κάνω τρεις παρατηρήσεις:
Στην αιτιολογική έκθεση γίνεται μια σημαντική αναφορά στο νόμο – πλαίσιο 1650/1986 για την «προστασία του περιβάλλοντος» του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση.
Πραγματικά, από χρόνια νοιώθω περίεργα που αυτός ο οραματιστής πολιτικός έμεινε στο τέλος μόνος στην πολιτική ζωή του. Αυτό δεν ξέρω αν τιμά την ιστορία του πολιτικού συστήματος στη χώρα.
Δεύτερον, κύριε υπουργέ, ελπίζω να κάνουμε πολλά ακόμη. Να αλλάξουμε τη νοοτροπία για διάφορα περιβαλλοντικά ζητήματα. Να θέσουμε τη γνώση και την επιστήμη στην υπηρεσία της πολιτικής και όχι το αντίστροφο. Για παράδειγμα, να απαλλάξουμε τα ποτάμια μας – στο Νομό μου λέγεται «Καλαμάς» – από τα λύματα που υποδέχονται – όχι μόνο αστικά – και να απαλλαγούμε από κατεστημένες νοοτροπίες ότι «μόνον έτσι γίνεται».
Τρίτον, ακούω συχνά την προτροπή προς μία πράσινη οικονομία. Νομίζω πως αποσπασματικά αυτό είναι αδύνατον να γίνει με την ουσιαστική σημασία του όρου. Εκείνο που προεξάρχει και είναι προϋπόθεση προς αυτό είναι μία στροφή προς μία δημοκρατική οικονομία.
Κύριε Υπουργέ, το νομοσχέδιο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και μάλιστα αναπτυξιακό. Πολλές ισορροπίες που κρατάτε είναι αναγκαίες. Γιατί στο κάτω – κάτω μόνο η δόση κάνει το δηλητήριο, όπως είπε και ο Παράκελσος.
Ευχαριστώ πάρα πολύ. »»
