Με την ενδιαφέρουσα διημερίδα που διοργάνωσε, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στις 16-17/2/2013 ξεκίνησε μια προσπάθεια εξωστρέφειας και διασύνδεσης με τον κόσμο της παραγωγής και της αγοράς. Παρουσιάστηκαν πολλά θέματα που αφορούν την αγροτική πολιτική αλλά και συγκεκριμένες παραδοσιακές και νέες καλλιέργειες και εκτροφές, σε λίγο όμως χρόνο (περίπου 30 λεπτά) που δεν επαρκούσε για μια ουσιαστική εμβάθυνση. Η συμμετοχή του κοινού ξεπέρασε τις προσδοκίες των διοργανωτών και τη χωρητικότητα της αίθουσας της εκδήλωσης.
Κάποια βασικά συμπεράσματα και παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν από τους εισηγητές και προέκυψαν από τις ερωτήσεις και παρατηρήσεις του ακροατηρίου είναι:
– Η αδυναμία μετατροπής της καθολικής αναγνώρισης της σημασίας του πρωτογενούς τομέα για την οικονομία της χώρας και ειδικά από την πολιτεία σε ουσιαστική στήριξη της παραγωγής. Η κυβέρνηση αναλώνεται σε φορολογικές επιβαρύνσεις των μέσων παραγωγής (αγροκτήματα, πετρέλαιο, ηλεκτρικό ρεύμα) ενώ αδυνατεί να απλοποιήσει την τερατώδη γραφειοκρατία των διαδικασιών επένδυσης (πχ. δεν έχουν καθοριστεί μετά από 2 χρόνια από τη δημοσίευση του σχετικού νόμου οι πρότυπες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις).
– Σχετικά με την Κοινή Αγροτική Πολιτική δίλημμα υπάρχει σχετικά με τη χρηματοδότηση του Πυλώνα Ι (άμεσες ενισχύσεις – σίγουρα λεφτά για όλους) σε σχέση με τον Πυλώνα ΙΙ (επενδύσεις ανάπτυξης του αγροτικού τομέα – με το ρίσκο της μη απορρόφησης). Τα σενάρια περιφερειοποίησης και οι ενισχύσεις για τους βοσκότοπους (πρώτη φορά εφαρμόζεται) σε αντιδιαστολή με τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις είναι ένα ακόμα θέμα προς συζήτηση.
– Η μη αξιοποίηση του εξαιρετικά πλούσιου γενετικού δυναμικού που υπάρχει στη χώρα μας. Αντίθετα, εισάγεται αθρόα πολλαπλασιαστικό υλικό από άλλες χώρες χωρίς να γίνει καμιά μελέτη προσαρμοστικότητας. Η απουσία εδαφοκλιματικών χαρτών δεν επιτρέπει την τεκμηριωμένη χωροθέτηση των καλλιεργειών, παλιών και νέων.
– Η καλλιέργεια αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών μπορεί να δώσει μια διέξοδο στους αγρότες, ιδιαίτερα αν γίνει συμβολαιακή παραγωγή με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο και παράλληλα να προστατέψει τη χλωρίδα μας (πχ. παράνομη συγκομιδή του τσαγιού του βουνού).
– Για συμβολαιακή γεωργία προτείνονται και οι ενεργειακές καλλιέργειες – οι οποίες αν και κατηγορήθηκαν αρκετά για την πολιτική ορθότητά τους, παραμένουν μια συμφέρουσα επιλογή για τον Έλληνα αγρότη (ειδικά ο ηλίανθος) – αλλά και οι νέες καλλιέργειες όπως η στέβια, εφόσον χρειάζονται οπωσδήποτε εργοστάσιο επεξεργασίας.
– Οι εναλλακτικές καλλιέργειες κηπευτικών μπορεί να έχουν εξαγωγικές δυνατότητες, όπως ο ριζώδης μαϊντανός και οι μικρές πατάτες (baby) ή να εκμεταλλευτούν προβληματικά εδάφη, όπως η αλμύρα (σαλσόλα) και ο ζωχός.
– Σε κάθε περίπτωση, το βασικό πλεονέκτημα για όλες τις καλλιέργειες στη χώρα μας – παλιές, νέες, εναλλακτικές – είναι η παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, σχεδόν όλο το χρόνο και με τη σχετική εγγύτητα με τις απαιτητικές αγορές της Ευρώπης, θα πρέπει να τα εμπορευόμαστε φρέσκα, τυποποιημένα και επώνυμα για να κερδίσουν τη υπεραξία που δικαιούνται. Υπό αυτές τις συνθήκες αποκτούν προοπτική και καλλιέργειες όπως το γκότζι μπέρρυ, για το οποίο διατυπώθηκαν επιφυλάξεις σχετικά με τον ανταγωνισμό από τις ασιατικές χώρες που καλλιεργείται σε τεράστιες εκτάσεις και με χαμηλό κοστολόγιο, αλλά δε φτάνει νωπό στις ευρωπαϊκές αγορές.
– Η έλλειψη εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων για πολλές καλλιέργειες και όχι μόνο καινοφανείς, από μειονέκτημα μπορεί να μετατραπεί σε στρατηγικό πλεονέκτημα, αν εκμεταλλευτούμε τις ευνοϊκές συνθήκες και την πλούσια ωφέλιμη πανίδα της χώρας για να καλλιεργήσουμε βιολογικά προϊόντα. Προϋπόθεση για την επιτυχία της βιολογικής καλλιέργειας είναι μην γίνεται για την είσπραξη επιδοτήσεων- όπως συμβαίνει σε μεγάλο ποσοστό σήμερα – αλλά η διέξοδος στις τοπικές ή και στις απαιτητικές αγορές της Ευρώπης.
– Χρονίζουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της αγοράς των αγροτικών προϊόντων και η μάστιγα των πολλών “μεσαζόντων”. Πρέπει να χρησιμοποιηθούν νέοι τρόποι διακίνησης μέσω αγροτικών αγορών, ηλεκτρονικής πώλησης μέσω διαδικτύου, πώλησης στο αγρόκτημα, απευθείας πώληση σε ομάδες καταναλωτών αλλά και ενίσχυση των ομάδων παραγωγών για να προσεγγίζουν αποτελεσματικότερα τις εγχώριες και διεθνείς αλυσίδες διανομής τροφίμων. Επιπλέον, οι οργανώσεις παραγωγών είναι απαραίτητες για να αντιμετωπιστούν και άλλα σοβαρά μειονεκτήματα της παραγωγής, όπως ο μικρός κλήρος, αλλά και για να πραγματοποιηθούν επενδύσεις στην επεξεργασία, τυποποίηση και συσκευασία των προϊόντων.
– Η “ελληνοποίηση” αγροτικών προϊόντων που βαίνει αυξανόμενη αποτελεί πλήγμα στην εγχώρια παραγωγή και εξαπάτηση του Έλληνα καταναλωτή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το μέλι και τα άλλα προϊόντα μελισσοκομίας που παρά την πολύ υψηλή πυκνότητα των μελισσοσμηνών στον ελλαδικό χώρο, παρουσιάζουν έλλειμμα ως προς τη ζήτηση, η οποία καλύπτεται από εισαγωγές, αλλά κανείς δε θα βρει στα ράφια των καταστημάτων προϊόντα προέλευσης από άλλη χώρα.
Σχεδόν όλοι οι ομιλητές και αρκετοί από τους συμμετέχοντες που είχαν τη δική τους εμπειρία συμβουλεύουν τους υποψηφίους επενδυτές να μην παρασύρονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους διαφόρους “ειδικούς” που ο καθένας για τους δικούς του λόγους, τάζουν “λαγούς με πετραχήλια” αλλά να προχωρήσουν με προσεκτικά και σε κάποιες απαιτητικές καλλιέργειες ή εκτροφές, με δοκιμαστικά βήματα:
1.Διερεύνηση της διάθεσης του προϊόντος και της τάσης της προσφοράς και της ζήτησης.
2.Επιλογή των ειδών (ποικιλιών, φυλών) σε σχέση με τις εδαφοκλιματικές συνθήκες.
3.Προμήθεια υγιούς, πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού.
4.Μελέτη της εγκατάστασης της καλλιέργειας-εκτροφής.
5.Πρόγραμμα καλλιεργητικών εργασιών (άρδευση, λίπανση, ζιζανιοκτονία).
6.Αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών (βιολογική, ολοκληρωμένη ή συμβατική φυτοπροστασία).
7.Επιλογή μεθόδου συγκομιδής – συλλογής.
8.Μετασυλλεκτική διαχείριση (επεξεργασία, τυποποίηση, συσκευασία).
Για τη συνέχεια το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών σχεδιάζει να πραγματοποιήσει πιο εξειδικευμένα θεματικά σεμινάρια, στα οποία οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να δηλώσουν συμμετοχή στην ιστοσελίδα https://tdd.aua.gr/seminaria.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Γεωπόνων Πρέβεζας,
Αναστάσιος Γάτσιος
