Πριν ένα χρόνο, στον απολογισμό του 2011, με πολύ σκεπτικισμό αναφερόμουν στον πρώτο χρόνο της Αιρετής Περιφέρειας.
Ένα χρόνο μετά, δυστυχώς, δεν είδαμε να υπάρχει βελτίωση. Αντίθετα διαπιστώσαμε μια πρόθεση, από το Κεντρικό Κράτος, να υπαναχωρεί σε υπεσχημένα, να περικόπτει τους θεσμοθετημένους πόρους, να επικροτεί απόπειρες υφαρπαγής αρμοδιοτήτων που είχαν αποδοθεί στις Περιφέρειες. Ακόμη και σήμερα, δύο και πλέον χρόνια μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη», δεν έχει εκδοθεί το 50% των προβλεπόμενων Προεδρικών Διαταγμάτων και Υπουργικών Αποφάσεων.
Τα ζητήματα αυτά τέθηκαν κατ΄ επανάληψη μέσω της Ένωσης Περιφερειών στην πολιτική ηγεσία της χώρας, χωρίς ωστόσο να υπάρχει η ανταπόκριση που περιμέναμε, κυρίως όμως χωρίς να δρομολογούνται οι λύσεις που απαιτούνται προς ενίσχυση του θεσμού, προς όφελος των πολιτών.
Κάποιοι θεωρούσαν ότι αυτά είναι διαμαρτυρίες – δικαιολογίες δικές μας. Αντί να ενώσουν μαζί μας τη φωνή τους για να διεκδικήσουμε όσα μας ανήκουν, αναλώνονταν σε κριτική σε βάρος μας.
Στο πρόσφατο συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών, αναδείχτηκαν όλα τα ζητήματα που εδώ και δύο χρόνια θέτουμε, αλλά και ο σχεδιασμός που πρέπει να γίνει στα επόμενα χρόνια, προκειμένου να οργανωθούν οι Περιφέρειες, να μετέχουν ενεργά στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας και να συμβάλλουν στην έξοδο της από την ύφεση και την οικονομική κρίση.
Το 2012, ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά για όλους τους Έλληνες και την Ελλάδα. Η συνεχιζόμενη και οξυνόμενη οικονομική κρίση, όπως και η πολιτική αστάθεια με τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, συνέθεσαν ένα ιδιαίτερα δυσμενές κλίμα, έθεσαν σε δοκιμασία την κοινωνία, προκάλεσαν νέα εμπόδια σε κάθε, σχεδόν, προσπάθεια ανάκαμψης και ανάπτυξης στην Ήπειρο.
Η χρηματοδότηση των Περιφερειών, μέσω των Κ.Α.Π., μειώθηκε κατακόρυφα και ουσιαστικά ακύρωσε σε μεγάλο βαθμό τον προγραμματισμό του Περιφερειακού Συμβουλίου και της Περιφερειακής Αρχής. Αναγκαστικά μετατέθηκαν λύσεις σε προβλήματα που υπάρχουν, «πάγωσαν» προγραμματισμένες δράσεις, προκλήθηκαν δυσχέρειες ακόμη και στην αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών.
Το 2012, σημαδεύτηκε επίσης από το σχέδιο της Διοικητικής Μεταρρύθμισης, τη διαθεσιμότητα προσωπικού και η οποία συνδυαζόμενη με την απαγόρευση προσλήψεων ειδικευμένου προσωπικού, προκάλεσε πρόσθετα λειτουργικά προβλήματα σε Υπηρεσίες της Περιφέρειας.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες η Περιφερειακή Αρχή δεν έμεινε αδρανής σε κανένα θέμα. Κατέβαλλε συνεχείς και επίπονες προσπάθειες για την αξιοποίηση κάθε χρηματοδοτικής δυνατότητας, για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών κοινωνικής αλληλεγγύης, για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, των παραγωγικών κλάδων, την τόνωση του τουρισμού.
Αναλυτικά στοιχεία παρατέθηκαν από τους Αντιπεριφερειάρχες. Επιτρέψτε μου όμως να αναφερθώ επιγραμματικά σε ορισμένα σημεία:
Με τη στενή συνεργασία της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής, των αρμόδιων υπηρεσιών, των ΟΤΑ, του Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ, υλοποίησε κατά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο το ΕΣΠΑ, κατατασσόμενη πρώτη Περιφέρεια στην Ελλάδα από πλευράς απορρόφησης το 2012, έχοντας σχεδόν καλύψει και το στόχο του ν+3 για το 2013.
Παράλληλα, ήταν η μόνη Περιφέρεια που κατάφερε και μετέφερε 25 εκ. ευρώ από τον Αναπτυξιακό Νόμο, στο πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα του Υπουργείου Ανάπτυξης, αφενός μεν για ενισχυθούν οι απορροφήσεις του Υπουργείου και αφετέρου για να διατηρηθούν ανέπαφα τα κονδύλια του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας για έργα και δράσεις υποδομών του προγράμματος.
Επιπλέον η Περιφέρεια Ηπείρου έδωσε τη συγκατάθεσή της για τη μεταφορά έργων ύψους 2 εκ. ευρώ από το ΕΣΠΑ στο Interreg III Ελλάδα- Αλβανία, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του.
Όλα αυτά δείχνουν την αποτελεσματικότητα αλλά και τη μεθοδικότητα της Περιφέρειας μας, για την οποία πολλές φορές αποδόθηκαν εύσημα από τις προϊστάμενες αρχές. Τίποτε από αυτά δεν έγιναν τυχαία, δεν έγιναν μηχανικά. Είναι απόρροια της οργανωμένης και συστηματικής δουλειάς, των αποτελεσματικών μας παρεμβάσεων προς τα αρμόδια υπουργεία.
Παράλληλα προωθούμε τις διαδικασίες και την οργάνωση για τη νέα προγραμματική περίοδο, στην οποία η έμφαση δίνεται στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.
Ιδιαίτερα πρέπει να αναφερθώ στις σημαντικές πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί από την Περιφέρεια για την προστασία του Περιβάλλοντος με την προώθηση όλων των διαδικασιών για τη δημιουργία μονάδας ΑΣΑ αλλά και την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ.
Η Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, είναι μια από τις Περιφέρειες που έχουν σημειώσει πολύ μεγάλη πρόοδο και οι πολίτες της δεν θα κληθούν να πληρώσουν πρόστιμα για τη διατήρηση των ΧΑΔΑ. Έχουμε επίσης αναλάβει και συνδράμει ουσιαστικά το Φορέα Διαχείρισης για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Ιωαννίνων, ενώ προγραμματίσαμε και σειρά συμπληρωματικών έργων στο ΧΥΤΑ Καρβουναρίου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα που εντοπίστηκαν.
Από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μας διακηρύξαμε ότι μέλημα μας είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Και αυτό κάνουμε καθημερινά πράξη: Μέσω του ΕΣΠΑ προωθήθηκαν και κατασκευάζονται έργα βιολογικών καθαρισμών, ύδρευσης, αναπλάσεων κ.α.
Προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε κάθε χρηματοδοτικό και πιλοτικό πρόγραμμα, όπως και αυτό για το Ενεργειακό χωριό Αθαμανίου, για το οποίο αναμένουμε και περιμένουμε μια αντικειμενική αξιολόγηση βάσει των όρων του διαγωνισμού.
Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν πολλές οικογένειες συμπατριωτών μας από την οικονομική και κοινωνική κρίση, την κρίση γενικά των αξιών. Πιστεύω μας είναι ότι αυτά μπορούν να αμβλυνθούν μέσω της συνεργασίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Και αυτό το κάναμε πράξη, προωθώντας τη δημιουργία μιας ομπρέλας «προστασίας» των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, με τη συγκινητική προσφορά του απλού κόσμου, αλλά και φορέων, τους οποίους και ευχαριστώ δημόσια.
Η Περιφέρεια Ηπείρου στηρίζει την ανάπτυξή της στον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό. Καταβάλλονται συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση χρονιζόντων προβλημάτων των αγροτών, σε αναδασμούς κ.α.
Ολοκληρώθηκε το πρώτο σκέλος για το καλάθι των Ηπειρώτικων προϊόντων, προωθήθηκαν οι διαδικασίες για την αγροτοδιατροφική σύμπραξη, δημοπρατείται το ηλεκτρονικό καλάθι αγροτικών προϊόντων.
Η Περιφέρεια μας, συμμετέχει ενεργά στη διαβούλευση για τη νέα προγραμματική περίοδο, προβάλλοντας σθεναρά τη θέση μας – που είναι και θέση όλων των Περιφερειαρχών όπως αποτυπώθηκε και στο πρόσφατο συνέδριο – για την ανάληψη κατά τη νέα προγραμματική περίοδο της διαχείρισης του νέου προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης.
Στόχος μας είναι η δημιουργία 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, μέσω της εκπόνησης ενός πολυταμειακού Προγράμματος από κάθε Περιφέρεια, το οποίο θα χρηματοδοτείται από όλα τα Διαρθρωτικά Ταμεία (Περιφερειακής Ανάπτυξης, Γεωργικής Ανάπτυξης, Αλιείας, Κοινωνικό Ταμείο), έτσι ώστε να εξυπηρετείται συνεκτικά μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή στρατηγική για την Περιφέρεια και να μην επαναληφθούν έτσι τα τραγικά λάθη με το πρόγραμμα «Αλεξ. Μπαλτατζής».
Έχουμε θέσει επίσης τόσο στον Πρωθυπουργό, όσο και στους αρμόδιους υπουργούς, το αίτημα για ενοποίηση, υπό την σκέπη της αιρετής Περιφέρειας όλων των διάσπαρτων σήμερα υπηρεσιών που αναφέρονται στον αγροτικό τομέα, με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να διατηρεί τον επιτελικό του ρόλο.
Έχουμε ζητήσει ως Ένωση Περιφερειών και επιμένουμε σε αυτό, την κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων – που δεν εμπίπτουν σε Συνταγματικές «απαγορεύσεις» – στις αιρετές Περιφέρειες.
Ο τουρισμός έχει υποστεί το μεγαλύτερο ίσως πλήγμα, από κάθε άλλο κλάδο, από την οικονομική κρίση και κάνουμε προσπάθειες για την προσέλκυση τουριστών.
Αποτελεί ασφαλώς πρόβλημα η μη ολοκλήρωση του διαγωνισμού τουριστικής προβολής. Πιστεύω ότι είναι θέμα χρόνου η λήξη της εκκρεμότητας, ώστε να αποκτήσουμε ένα ακόμη «εργαλείο» για την προώθηση του τουριστικού μας προϊόντος.
Υπήρξαν σημαντικές πρωτοβουλίες στον τομέα του πολιτισμού, καθώς πέρα από τα έργα που εκτελούνται ή δρομολογούνται στα Αρχαία Θέατρα Νικόπολης- Κασσώπης- Γιτάνων, κλπ, δημιουργούνται προσδοκίες από την δημιουργία των πολιτιστικών διαδρομών με άξονα τα αρχαία θέατρα της Ηπείρου.
Στηρίξαμε την επιχειρηματικότητα μέσω των Αναπτυξιακών νόμων, του ΕΣΠΑ, κλπ. Δυστυχώς για ένα χρόνο στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κάποιοι «έπαιζαν» με το θέμα των ΟΠΑΑΧ και στέρησαν τη δυνατότητα υλοποίησης του προγράμματος. Κάποιοι μας λέγανε ότι είμαστε δικομανείς. Ήλθε όμως το πλήρωμα του χρόνου και πιστεύω ότι έστω και με καθυστέρηση, σε λίγες ημέρες το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, θα ολοκληρώσει τις διαδικασίες.
Δεν θέλω να καταχραστώ το χρόνο, για αυτό και θα αναφερθώ σε 2-3 ακόμη ζητήματα. Το 2012 έγινε πολύ σκληρός αγώνας για πολλά ζητήματα, που δεν αφορούν μόνο τις αρμοδιότητες των Περιφερειών, αλλά και για γενικότερα ζητήματα που αφορούν την κάθε περιοχή.
Καταφέραμε, με την επιμονή μας, να πείσουμε την πολιτική ηγεσία του Υπ. Ανάπτυξης να δοθεί μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, έστω και την 31η Δεκεμβρίου, να δοθεί ένα ποσό που αντιστοιχούσε στους ΚΑΠ του 2012, καθώς δεν είχε διατεθεί ούτε ένα ευρώ στις Περιφέρειες καίτοι είναι θεσμοθετημένοι οι πόροι.
Εντός και εκτός αιθούσης ακούσαμε πολλά για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Η απάντηση δόθηκε από την ίδια την Κεντρική Διοίκηση. Μετά από τους ελέγχους που έκανε, αποδέχτηκε ότι είναι δικές της υποχρεώσεις και τώρα είμαστε σε αναμονή καταβολής των οφειλομένων.
Στα δύο χρόνια ακόμη και στο ζήτημα αυτό, νοιώθαμε ότι ήμασταν μόνοι μας. Η παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης καλλιεργούσε μόνιμα ένα κλίμα αντιπαράθεσης, δεν στήριξε σε καμιά περίπτωση τις προσπάθειές μας. Αντίθετως πλαγίως επιχειρούσε να δημιουργήσει ένα κλίμα σκανδαλολογίας και να ναρκοθετήσει στην πράξη τις προσπάθειές μας για εξασφάλιση των χρηματοδοτήσεων από το Υπουργείο.
Το έχουμε πει, το ξαναλέμε: Η Περιφερειακή Αρχή, κινούνταν και κινείται με απόλυτη νομιμότητα, με πλήρη διαφάνεια.
Υπάρχει βέβαια και η ελάσσων αντιπολίτευση. Σέβομαι την ιδεολογία της, αλλά δεν μπορώ να αποδεχθώ τη μόνιμη σχεδόν άρνηση που εκφράζουν οι παρατάξεις της σε κάθε αναπτυξιακό ζήτημα που τίθεται. Ίσως να θεωρούν ότι μπορεί να επανέλθουν τα χρόνια του κρατικισμού, για να αντιμετωπιστεί η ανεργία και να υπάρξει ανάπτυξη. Θεμιτή η προσδοκία τους, είναι μακριά όμως για μένα από την πραγματικότητα.
Η κριτική είναι εύκολη. Ζητούμενο είναι να υπάρχουν προτάσεις ρεαλιστικές, εφαρμόσιμες.
Από την πλευρά μας, δώσαμε μάχες και κάναμε παρεμβάσεις για όλα τα μεγάλα ζητήματα της περιοχής. Σε άλλα εισακουστήκαμε, σε άλλα όχι.
Δεν είμαστε εκείνοι που θα πούμε ότι τα κάναμε όλα καλά ή ότι δεν υπήρχαν και πράγματα που μπορούσαν να αντιμετωπιστούν κατά καλύτερο τρόπο.
Εκείνο για το οποίο έχουμε ήσυχη τη συνείδησή μας, είναι ότι προσπαθήσαμε, μοχθήσαμε, εργαστήκαμε για το καλό της Ηπείρου.
