Του Χρήστου Παπαδημητρίου,
Κοινωνιολόγου – Οικονομολόγου
(Με αφορμή αγαπητέ αναγνώστη την απίστευτη και πιθανότατα ανίατη «πολιτισμική καθυστέρηση», όλων όσων ακόμα και σε αυτή την ανείπωτη κατάσταση για την χώρα, το μυαλό τους είναι εκεί που έμαθαν τόσες δεκαετίες να είναι στους… διορισμούς… Αυτά τα «πολιτισμικά – πολιτικά υπολείμματα», πράγματι δεν μπορούν ή ακόμη δεν θέλουν ή ίσως δεν δύνανται να διακρίνουν την εθνική περιπέτεια από το στενό τους πολιτικό και όχι μόνο όφελος.)
Η Αξιολόγηση αποτελεί μείζονα διαδικασία και επιτακτική ανάγκη εκσυγχρονισμού του κράτους, η εφεδρεία ελάσσονα και μάλιστα κοντόφθαλμη και αναποτελεσματική αλλά και πρόχειρη στη σύλληψη και τη εφαρμογή της ως εργαλείο περιορισμού του δημόσιου χώρου. Κατά συνέπεια φαντάζει αδιανόητο σε αυτές τις πραγματικά οριακές στιγμές για την ισορροπία του κοινωνικού κράτους να μην προτάσσεται μια οφθαλμοφανής διαδικασία και οπωσδήποτε νομιμοποιημένη στην κοινωνική βάση και βεβαίως συνταγματικά αποδεκτή.
Αποτελεί αποδεδειγμένη παραδοχή για τους κατέχοντες κοινή λογική και στοιχειώδεις γνώσεις δημοσίου δικαίου, ότι ο περιορισμός του κράτους όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό δεν μπορεί να συντελεστεί με αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο και με αυτήν την πρωτόγνωρη και εκβιαστικά προτεινόμενη μέθοδο της εφεδρείας η οποία όπου εφαρμόστηκε είχε την λογική της εφεδρείας σε ζώα, πράγματα και καταστάσεις, ποτέ σε ανθρώπους.
Η εφεδρεία σε ανθρώπινο υλικό και με αυτή την λογική που της προσέδωσαν οι ευρωπαίοι τεχνοκράτες και μη γνώστες όπως αποδεικνύεται της ελληνικής πραγματικότητας έχει μια ανακόλουθη λογική σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό τόσο βραχυχρόνια πολύ δε περισσότερο μακροχρόνια. Το παράδοξο όμως είναι ότι η ελληνική πολιτεία δέχτηκε και αποδέχτηκε την εφαρμογή της εφεδρείας παραπέμποντας πιθανότατα στις καλένδες την αξιολόγηση, είτε γιατί οι πολιτικοί που ασκούν εξουσία αδυνατούν να λειτουργήσουν ως πολιτικοί κυρίαρχου κράτους είτε γιατί στο πίσω μέρος του μυαλού τους λειτουργεί ακόμη το κομματικό κράτος.
Είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα ο δημόσιος τομέας υπερέβη κάθε όριο εξ αιτίας του «συστήματος», έννοια η οποία έχει αποκτήσει μια ξεχωριστή σημειολογία, αντιθέτως είναι μια έννοια την οποία δεν μπορούν οι Ευρωπαίοι να αντιληφθούν και να κατανοήσουν έξω από τα επιστημονικά πλαίσια του όρου δηλαδή, ακούγοντας την φράση «the system» εννοούν προφανέστατα την έννοια της φυσικής επιστήμης και όχι την πρακτική διαδικασία που ακολούθησε η πολιτική και οι πολιτικοί μας, όσον αφορά τη διαχείριση του δημοσίου με ανθρώπινο δυναμικό.
Η αξιολόγηση του δυναμικού σε κάθε φάση είναι σύμφυτη πράξη με την ανάπτυξη, την ορθολογιστική διαχείριση και την παραπέρα εξέλιξη και προώθηση της όποιας αποτελεσματικότητας του παρεχόμενου έργου. Αποτελεί κατά συνέπεια ένα δυναμικό εργαλείο και είναι απαραίτητη διαδικασία εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και βέβαια αποτελούσε ενίοτε αίτημα των πολιτικών εκφράσεων και κομμάτων, ουδέποτε όμως έως σήμερα και σε καμία των περιπτώσεων δεν μπόρεσε να τεθεί σε εφαρμογή και να προσφέρει τα αποτελέσματά της στην ελληνική κοινωνία.
Η άρνηση της αποδοχής και της εφαρμογής της είχε και έχει σχέση με την παγιωμένη λογική του κομματικού κράτους, ενός κράτους που σε κάθε εκλογική αναμέτρηση μεγάλωνε όσον αφορά το ανθρώπινο υλικό δημιουργώντας έτσι μια ανεπαρκή πληθωρική αναποτελεσματική και χωρίς καμία λογική ανάπτυξης της δημόσιας διοίκησης. Σε αυτό συμφωνούμε όλοι χωρίς καμία αναστολή, σε αυτό που δεν συμφωνούμε είναι το γεγονός ότι ενώ δεν αξιολογήσαμε το προσωπικό που διορίσαμε και προσλάβαμε, τώρα με πρόχειρες αντισυνταγματικές και μακροπρόθεσμα αντιοικονομικές διαδικασίες δεν θα το αξιολογήσουμε ούτε στην πρόωρη έξοδο, την οποία μας υπέδειξαν ως μέτρο δημοσιονομικής εξυγίανσης, τεχνοκράτες – αριθμάνθρωποι χωρίς καμία σχέση και γνώση με την Ελληνική πραγματικότητα.
Κι ενώ η γιγάντωση του κράτους έγινε με όρους πολιτικού «τσαρλατανισμού» τώρα φαίνεται ότι οδηγούμαστε στη μείωση του με όρους επιβαλλόμενους έξωθεν κατά παράβαση των συνταγματικών επιταγών, και όχι μόνο. Δεν τολμούμε δε να αρθρώσουμε πολιτικό αλλά και ρεαλιστικό λόγο για την προφανή αντίφαση όσον αφορά το τι πρέπει να γίνει πρώτο και τι δεύτερο εξαιτίας του γρήγορου δημοσιονομικού και βραχυπρόθεσμου οφέλους που μας επιβάλλεται να επιτύχουμε. Αυτό το λάθος είναι πιο επικίνδυνο από το πρώτο. Αυτό το λάθος μακροπρόθεσμα θα κοστίσει ακριβότερα στην ελληνική κοινωνία αν γρήγορα δεν προταθεί η διαδικασία της αξιολόγησης του ανθρώπινου υλικού και ενεργοποιηθεί κατόπιν η όπως-όπως και άχαρη διαδικασία της εφεδρείας των υπαλλήλων.
Σε κάθε άλλη περίπτωση θα αποστεωθεί το ελληνικό δημόσιο από αξιόλογα στελέχη από την άποψη εμπειρίας και ήθους με αποτέλεσμα να βαθύνει ακόμη περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στο λογικώς πρακτέο και επιθυμητό και στην γραφειοκρατία και την αναποτελεσματικότητα. Η αξιολόγηση δύναται να διατηρήσει και να στηρίξει σε αυτή την πολύ επικίνδυνη φάση για την Ελλάδα ανθρώπους και στελέχη που έχουν τις ικανότητες για να αποτελέσουν αυτές εφαλτήριο για την ισορροπία της διοίκησης.
Βέβαια ήταν και είναι πολιτική απόφαση η μη έναρξη της εφαρμογής της αξιολόγησης, και ήταν και είναι απολύτως κατανοητό ότι αν δεν προκύψει πολιτικός ανασχεδιασμός και κατά συνέπεια ανάταξη πολιτικών διαδικασιών, οι πολιτικοί μας θα θεωρούν αυτά που τους υποδεικνύονται από ανθρώπους με άλλη κουλτούρα άκριτα εντελώς ως δήθεν απαραίτητα για τον εκσυγχρονισμό.
Δυστυχώς η προτεινόμενη εφαρμογή της διαδικασίας της εφεδρείας ως εργαλείο περιορισμού του κράτους αποτελεί ισοπεδωτική κατάσταση πρόχειρης σκέψης αλλά και θεώρησης των πραγμάτων, έχοντας ολέθρια αποτελέσματα όσον αφορά στελέχη χρήσιμα έμπειρα και αξιόλογα για την εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών. Θα αποτελέσει ιστορικό λάθος σε αυτή την φάση ανασυγκρότησης με όλα τα άλλα προβλήματα αν αποστραγγιστεί το δημόσιο από στελέχη και υπάλληλους οι οποίοι έχουν την καλή έξωθεν μαρτυρία από άποψη ήθους κατάρτισης επάρκειας και φιλότιμου.
Είναι εξωφρενικό να δέχεται άκριτα και ετσιθελικά ο πολιτικός κόσμος να εφαρμοστεί μια αναποτελεσματική διαδικασία δοκιμασμένη επιτυχώς μόνο σε ζώα στο βωμό του βραχυπρόθεσμου δημοσιονομικού οφέλους. Μακροπρόθεσμα όμως θα εκλείψει ανθρώπινο υλικό το οποίο αν είχε προηγηθεί η αξιολόγηση του και είχε ακολουθήσει η όποια διαδικασία εξόδου θα επέρχονταν όχι μόνο οικονομικά θετικά αποτελέσματα αλλά και λειτουργικά χρήσιμα, αφού θα απομακρύνονταν αυτοί οι οποίοι πράγματι είχαν τις προδιαγραφές για εργασία στο σπίτι τους η στα κομματικά γραφεία και όχι στο δημόσιο.
