Ομιλία του Αντώνη Μπέζα, υφυπουργού Υγείας, σε ημερίδα στα Ιωάννινα με θέμα «Η Υγεία στην Ψηφιακή Εποχή. Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση: Προκλήσεις και Προοπτικές»:
«« Κυρίες και Κύριοι,
Κάτω από το βάρος της ύφεσης στην οποία βρισκόμαστε για έκτη συνεχή χρονιά από το 2008, η χώρα μας διανύει ταυτόχρονα μια περίοδο σημαντικών αλλαγών, τόσο σε παραγωγικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας, αλλά όχι μόνο, οι μεταρρυθμίσεις οφείλουν να γίνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα και δυστυχώς μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας και καχυποψίας για το καινούργιο.
Οι υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα, από τη δεκαετία του 1980 και μετά, αναπτύχθηκαν αλματωδώς. Η ανάπτυξη τους βασίστηκε κυρίως στο δημόσιο τομέα, κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα: την ανορθολογική χωροταξική και λειτουργική κατανομή των δομών του ΕΣΥ, την πληθώρα των ασφαλιστικών Ταμείων, τις αλόγιστες δαπάνες για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών.
Από την άλλη μεριά, ο ιδιωτικός τομέας λειτούργησε διαχρονικά ως συμπληρωματικός του Δημοσίου μέσω ενός ιδιαίτερα διευρυμένου δικτύου ιδιωτών ιατρών και διαγνωστικών εργαστηρίων.
Με βάση αυτή την κατάσταση, η απουσία ουσιαστικού ελέγχου των οικονομικών του συστήματος και η μη σύνδεση τους με τις παραγόμενες υπηρεσίες, οδήγησε σε υπέρογκες δαπάνες φαρμάκου και προμηθειών. Οι τιμές των ιατροτεχνολογικών προϊόντων και η χρήση φαρμάκων, ήταν από τις υψηλότερες στην ΕΕ.
Τα οικονομικά της Υγείας επιδεινώθηκαν έτσι δραματικά, τα ελλείμματα των ασφαλιστικών Ταμείων προσέλαβαν εκρηκτικές διαστάσεις, οι προϋπολογισμοί αδυνατούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτούμενες δαπάνες και ο δανεισμός αποτελούσε τη μόνη επιλογή.
Για το λόγο αυτό ήταν αναγκαία η προσαρμογή των οικονομικών της Υγείας, και η προσαρμογή αυτή επιβάλλει τον άμεσο σχεδιασμό και την επείγουσα υλοποίηση μιας σειράς διαρθρωτικών αλλαγών σε όλα τα επίπεδα του ΕΣΥ, με συνακόλουθες επιδράσεις στη λειτουργία τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.
Κυρίες και Κύριοι,
Μια από τις αλλαγές, την οποία – ας είμαστε ειλικρινείς – εδώ και χρόνια οφείλαμε να έχουμε δρομολογήσει και η οποία συμβάλλει σημαντικά στον εξορθολογισμό του συστήματος Υγείας που σας περιέγραψα προ ολίγου, είναι η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση.
Η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση είναι μια μεταρρύθμιση εξαιρετικά απαιτητική. Προϋποθέτει την εύρυθμη και αποτελεσματική συνεργασία δύο Υπουργείων, των Υπουργείων Υγείας και Εργασίας και απαιτεί την ομόθυμη, θα έλεγα, συμβολή και συμμετοχή των ιατρών και των φαρμακοποιών.
Η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα μέτρο δημοσιονομικού χαρακτήρα αλλά κυρίως ως μια τομή στο χώρο της Δημόσιας Υγείας και της Κοινωνικής Ασφάλισης, που ταυτόχρονα εξορθολογίζει τα Δημόσια Οικονομικά.
Το έργο της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης συμβάλλει στην ομαλή και απρόσκοπτη ανταλλαγή πληροφορίας μεταξύ των ιατρών που συνταγογραφούν, των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης που ελέγχουν, εγκρίνουν και καλύπτουν οικονομικά τη δαπάνη και βεβαίως των φαρμακείων.
Με την Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, διασφαλίζεται η πληρότητα, η ποιότητα, η εμπιστευτικότητα, η ακεραιότητα και η ασφάλεια των δεδομένων. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα διασταύρωσης και επεξεργασίας στοιχείων με τον εμπλουτισμό με πληροφορίες, τόσο από εσωτερικές όσο και από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, όπως ο ΕΟΦ, το Παρατηρητήριο Τιμών Φαρμάκων, αλλά και από πηγές όπως οι παραγωγοί, οι εισαγωγείς και οι διακινητές φαρμάκου. Επιπλέον, μπορεί να δρα προληπτικά και αποτελεσματικά (πχ σε περιπτώσεις απόσυρσης ή ληγμένων φαρμάκων) για την προστασία των ασφαλισμένων.
Δεν ανακαλύψαμε βέβαια την πυρίτιδα στην περίπτωση αυτή.
Πρωτοπόροι στην Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση είναι οι Γερμανοί και οι Σουηδοί, οι οποίοι άρχισαν την εφαρμογή της σταδιακά από το 1980 – 1985 και την ολοκλήρωσαν σε μια περίπου δεκαετία. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής άρχισαν μόλις το 2011, ενώ εμείς αρχίσαμε να την εφαρμόζουμε από το 2010. Το σύστημα λειτουργεί πια σε μια πλειάδα χωρών, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Φιλανδία, η Νορβηγία και η Δανία.
Μέχρι σήμερα με το Σύστημα της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης έχουν συμβληθεί 41.000 ιατροί και 11.000 φαρμακεία. Κάθε μήνα εξυπηρετούνται 3 εκατ. μοναδικοί ασφαλισμένοι και εκδίδονται περίπου 2 εκατ. ηλεκτρονικά παραπεμπτικά εξετάσεων. Τον Απρίλιο της φετινής χρονιάς εκτελέστηκαν 5.871.705 ηλεκτρονικές συνταγές, ενώ το ποσοστό διείσδυσης της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης έχει φθάσει σε υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, το 97% της συνταγογράφησης φαρμάκων να πραγματοποιείται ηλεκτρονικά.
Τα οφέλη για το Σύστημα Υγείας, οφέλη που επιστρέφουν στους ασφαλισμένους ως παροχές, είναι πολλά:
– Η έκδοση έγκυρων συνταγών και παραπεμπτικών πλήρως συμπληρωμένων με όλα τα τυπικά στοιχεία που απαιτούνται από τη νομοθεσία.
– Ο άμεσος καθολικός και όχι δειγματοληπτικός έλεγχος των συνταγών.
– Ο έλεγχος της σχέσης διάγνωσης, φαρμάκου και διαγνωστικών εξετάσεων.
– Η άμεση εκκαθάριση των συνταγών.
– Η τήρηση του φαρμακευτικού ιστορικού του ασθενή.
– Η παρακολούθηση της συνταγογραφικής συμπεριφοράς των ιατρών και των φαρμακοποιών.
– Η άντληση στατιστικών στοιχείων για την πορεία της όλης διαδικασίας.
– Η ηλεκτρονική ακύρωση των ταινιών γνησιότητας και ο έλεγχος της εγκυρότητας, της νομιμότητας και της πορείας του φαρμάκου στην εφοδιαστική αλυσίδα. Τέλος,
– Η αξιοποίηση δεδομένων για τη λήψη αποφάσεων και τη χάραξη στρατηγικής.
Δεν σταματούμε όμως εδώ. Το επόμενο βήμα της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης είναι η αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ για την επέκταση των εφαρμογών και την προμήθεια εξοπλισμού. Στο πλαίσιο των λειτουργικών αναβαθμίσεων που σχεδιάζονται, περιλαμβάνονται:
– Η εισαγωγή θεραπευτικών πρωτοκόλλων.
– Η εισαγωγή διαγνωστικών πρωτοκόλλων.
– Η εφαρμογή της ψηφιακής υπογραφής των ιατρών και των φαρμακοποιών.
– Η ανάπτυξη συστήματος αναφορών επιχειρησιακής ευφυΐας.
– Η διαλειτουργικότητα με εφαρμογές ιατρείων και νοσοκομείων.
Κυρίες και Κύριοι,
Η εφαρμογή του συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης αλλά και όλων των υπόλοιπων παρεμβάσεων στον τομέα της Υγείας δεν υπήρξε, όπως αναμενόταν άλλωστε, απρόσκοπτη και ανέφελη. Επίσης, ακόμη και σήμερα υπάρχουν μια σειρά από εκκρεμότητες και δυσλειτουργίες.
Παρ’ όλα αυτά όμως, η χώρα με πολύ κόπο το τελευταίο διάστημα έχει κάνει σημαντικά βήματα στην υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών, τόσο στον τομέα της διαχείρισης του ΕΣΥ, όσο και στον τομέα του φαρμάκου.
Μπροστά μας υπάρχει ακόμη δρόμος μακρύς και ανηφορικός. Όλοι γνωρίζουμε για παράδειγμα, ότι το Σύστημα Υγείας πρέπει να υλοποιήσει μέχρι το 2016, στα πλαίσια σαφούς και προσδιορισμένου χρονοδιαγράμματος, δύσκολες και πολύπλοκες δράσεις που επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία των Μονάδων αλλά εγγυώνται ταυτόχρονα την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Ο νέος χάρτης Υγείας, με διοικητικές συνενώσεις, αλλαγές στο σκοπό και το χαρακτήρα αλλά και συγχωνεύσεις Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας, βρίσκεται στο στάδιο της τελικής διαμόρφωσης. Και διαμορφώνεται για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και χωρίς καμία πρόσθετη επιβάρυνση των ασφαλισμένων.
Ο έλεγχος τους κόστους και η συγκράτηση στις δαπάνες θα γίνεται σταδιακά, με τις πρακτικές που εφαρμόζονται σε όλο τον κόσμο. Με την ενίσχυση δηλαδή των δομών της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ώστε να συγκρατούνται τα περιστατικά, που άσκοπα επιβαρύνουν τα Νοσοκομεία και να μπορούν έτσι τα Νοσοκομεία του ΕΣΥ να έχουν αποδοτική οργάνωση και λειτουργία.
Σ’ αυτή την προσπάθεια δεν θα κάνουμε πίσω. Με οργανωμένο διάλογο και συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με την επιδίωξη να υπάρχει συναίνεση, με σεβασμό στο υψηλού επιπέδου ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό, από το οποίο κανείς δεν πρόκειται να απολυθεί, αλλά και με αποφασιστικότητα για την επίτευξη των κοινών μας στόχων.
Τη βιωσιμότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Την μείωση των ανισοτήτων και των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης.
Την ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη των υπηρεσιών Υγείας.
Κυρίες και Κύριοι,
Το έργο της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης που υλοποιείται από την Η.ΔΙ.ΚΑ αλλάζει τα δεδομένα, και στο χώρο της Κοινωνικής Ασφάλισης αλλά και στο χώρο της Δημόσιας Υγείας. Τίποτα όμως δεν θα μπορούσε να πετύχει χωρίς τη σημαντική συμβολή των ιατρών και των φαρμακοποιών της χώρας, στους οποίους οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ.
Εύχομαι επιτυχία στις εργασίες της Ημερίδας.
Σας ευχαριστώ. »»
